Ձեռագրերի սրբությունը և դրանք կյանքի գնով պահպանելը. Կարապետ եպիսկոպոս

Ձեռագրերի սրբության և դրանք կյանքի գնով պահպանելու մեկ այլ օրինակ էլ գրանցվել է 19-րդ դարի սկզբին` ռուս-թուրքական պատերազմի ժամանակ: 1826 թ. սկսված ռուս-պարսկական պատերազմն ավատրվել է երկու տարուց` Թուրքմենչայի պայմանագրով: Այդ պատերազմում ռուսական բանակը գտնվում էր Պասկևիչի հրամանատարության տակ: Կնքված պայամանագրի համաձայն` Երևանն անցնել է Ռուսաստանին: Նույն տարում Պասկևիչի հրամանատարության ներքո գտնվող ռուսական բանակը հարձակվել է Օսմանյան կայսրության վրա և գրավել Էրզրումը (Կարին-Ակունքի խմբ.): Պատերազմն ավարտվել է 1829 թ.` Ադրիանապոլսի պայմանագրով: Սույն պայմանագիրը ներառում էր նաև մի հոդված, ըստ որի` ցանկացողներին իրավունք էր շնորհվում գաղթել Ռուսաստան: Այն հայերը, ովքեր մտավախություն ունեին, թե Օսմանյան և Ռուսական կայսրությունների միջև կմնան երկու քարի արանքում, որոշել են փոխադրվել Ռուսաստան: Նրանց մեջ եղել են նաև Էրզրումի հայեր: Էրզրումի Ըլըջա գյուղում ապրող հայերը` եպիոկոպոս Կարապետի առաջնորդությամբ, բնակություն են հաստատել տվյալ ժամանակաշրջանում Ռուսաստանի տիրապետության տակ գտնվող Ջավախք շրջանի Ախալքալաքի կողմերում և այստեղ հիմնել Ծուղրութ անունով մի գյուղ (այս գյուղը ներկայում էլ գոյություն ունի): Ըլըջա գյուղին պատկանող Սուրբ Գիրքն էլ են իրենց հետ տարել: Գյուղացիների տեղափոխած Ծուղրութի Ավետարանը, ըստ վիճակագրության, մեզ հայտնի երրորդ ամենահին ձեռագիրն է: Քոլոֆոնի երրորդ տողում առկա է գրություն, թե «Այս Ավետարանը գրեցի 423 թ.»: Էրզրումի Ըլըջա գյուղի ձեռագիրը հայկական թվագրությամբ պատկանում է 423 թ., այսինքն` Ք.Ա. 974 թ.: Գյուղացիների համոզմունքով` իրենք հենց այս Ավետարանին պետք է երախտապարտ լինեն իրենց գոյության համար:

http://www.aykiridogrular.com/haber-919-Ermeniler-Episkopos-Garabedin-onderliginde.html

Թարգմանությունը` Akunq.net-ի