«Լրագրողների պաշտպանության կոմիտե» իրավապաշտպան կազմակերպությունն այսօր հրապարակած զեկույցում ուշադրություն էր հրավիրել Թուրքիայում ձերբակալված լրագրողների թվի և մամուլի ճնշումների վրա։
Ինչպես տեղեկացնում է «Ակօսը», ի թիվս այլ հարցերի, զեկույցում անդրադարձ է արվել նաև Հրանտ Դինքի սպանության գործի հետաքննությանն ու դատական գործընթացներին։
«Թուրքիայի հայազգի լրագրող Հրանտ Դինքը սպանվեց Ստամբուլի իր գրասենյակի մոտ՝ 17-ամյա ծայրահեղ ազգայնական երիտասարդի կողմից, սակայն անցնող 6 տարիներից հետո էլ դեռ սպանության պատվիրատուները, պետական կառույցների կապը և թուրքական լրատվամիջոցներում հայտնի լրագրողին ու մարդու իրավունքների ակտիվ պաշտպանին թիրախ դարձնելու հարցը քննված չէ»,-ասված է զեկույցում։
2007թ. հունվարի 19-ին ձերբակալված Օգյուն Սամասթը դատվեց անչափահասների դատարանում և դատապարտվեց 23 տարվա ազատազրկման։
Զեկույցում նշվում է, թե հարցաքննության հենց սկզբից պարզ դարձավ, որ Տրապիզոնից Ստամբուլ սպանության համար եկած այս երիտասարդը մենակ չի գործել։ Հարցաքննության ընթացքում պարզվեց, որ Տրապիզոնի, Անկարայի և Ստամբուլի ոստիկանության և հետախուզության ծառայողները գիտեին նման մահափորձի պլանավորման մասին, սակայն Դինքին զգուշացնելու կամ պահպանելու համար ոչինչ չէին ձեռնարկել։
Սպանության նախաձեռնողը համարվող Յասին Հայալը ցմահ ազատազրկման դատապարտվեց, սակայն ծայրահեղ ազգայնական ոստիկան Էրհան Թունջելն արդարացվեց։ Դինքի հարազատների և աջակիցների համար այս դատավճիռը հիասթափեցնող էր. 19 կասկածյալ արդարացվեց։
Դինքի ընտանիքի փաստաբան Ֆեթհիյե Չեթինն ասում է. «Թուրքիայում քաղաքական սպանությունների ավանդույթը գալիս է դեռևս Օսմանյան կայսրության ժամանակներից։ Դատարանը դեռ շարունակում է պետական կամ հանրային ծառայողներին ռեֆլեքսորեն սատարել։ Դինքի դատավարությունն իրականությունը չէր բացահայտում, քանի որ այդ սպանությունը պետության քաղաքականության մի մասն էր»։
Դինքը սպանությունից մի քանի օր առաջ կանխատեսել էր վտանգն ու գրել, որ անհանգստանում է։ 1996-ին ստեղծած հայերեն և թուրքերեն լեզուներով հրատարակվող «Ակօս»-ում գրել էր. «Ինչո՞ւ որպես թիրախ ընտրվեցի» հոդվածը։
2004-ին նա պատասխանատվության էր կանչվել Քրեական օրենսգրքի՝ վիճելի 301 հոդվածով՝ «թուրք ինքնությունը» վիրավորելու համար։
Դինքի դատավարությունը թուրքական մեդիային առնչվող հարցերի վրա լույս է սփռում, քանի որ չնայած մեդիայի միջոցների վրա եղած սահմանափակումներին, դրանք ակտիվորեն ներգրավված էին նրան որպես պետության թշնամի ներկայացնելու գործում։
«Ակօս»-ի այժմյան խմբագիր Ռոբեր Քոփթաշն ասում է. «Մեդիան օգտագործվեց որպես Հրանտ Դինքի սպանությանը տանող մեքենա»։
Խաղաղության համար պայքարով ճանաչված լրագրողի սպանությունը խորապես ցնցեց Թուրքիան։ Քոփթաշը նշում է, որ Հրանտ Դինքի սպանությունից հետո «Ակօս»-ի վրա ճնշումները թուլացան։
«Սպանությունից հետո 301-րդ հոդվածը փոխվեց, և գործ հարուցելու համար այժմ արդարադատության նախարարության թույլտվությունն է պետք»,-ասում է նա՝ նկատելով, որ վերջին 4 տարիների ընթացքում այս հոդվածով որևէ գործ չի հարուցվել։
Leave a Reply