Թուրքական Taraf պարբերականի թղթակից Նեշե Դուզելը քրդական հարցի շուրջ զրուցել է քուրդ հայտնի պատմաբան, գրող Նաջի Քութլայի հետ։
NEWS.am-ը ներկայացնում է այդ հարցազրույցից մի հատված, որտեղ խոսք է գնում Հայոց ցեղասպանության ժամանակ քրդերի դերակատարության մասին.
Հայկական կոտորածները տեղի են ունեցել ազգայնամոլությա՞ն բումի ժամանակ։
Պետք է սա լավ իմանալ։ Հայերը 1889-ին ստեղծել էին կուսակցություն։ Հայերը բուրժուազիայի փուլում էին, իսկ քրդերը դեռ զարգացած ֆեոդալական կարգերով չէին ապրում։ Այդ ընթացքում բոլորը սկսեցին վախենալ հայերից։ Այդ ժամանակ քրդերին ամենաշատը վախեցնում էին հայերով։ Իթթիհադ վե թերաքքիին (երիտութուրքեր-խմբ) էլ վախեցրել, Ազատագրական պատերազմի (ազգայնական շարժում-Ակունքի խմբ.) ժամանակ էլ են վախեցրել։
Հայկական կոտորածների մեջ որոշ քրդեր դերակատարում ունեցե՞լ են։
Շատ են դերակատարում ունեցող քրդերը։ Քրդերը հայերին ամենաշատը սպանողներից են։ Օսմանյան պետությունն էր որոշում կայացրել։ Զինվորականներին եւ հետախուզությանը ուղարկել էր տարածաշրջան։
Հայերը կոտորվել են, բռնագաղթեցվել։ Անատոլիայում արդեն հայ չի մնացել։ Ով էլ որ մնացել է, ստիպված է եղել ինքնությունը թաքցնել։ Հիմա քրդերը հայերից ինչո՞ւ պետք է վախենան։
Վախենում են… Դեռ այն ժամանակ այս հարցը չէր վերջացել։ Իթթիհադականները եւ քեմալիստները քրդերին ասում էին. «Եթե քրդերը ազատագրական պայքարում մեզ հետ չլինեն, հայերը հետ կգան։ Այստեղ Հայաստան պետությունը կդառնա, հայերից վերցրած ապրանքները հետ կտանք»։ Քրդերը շատ էին անհագստանում եւ վախենում։
Հայկական կոտորածների խնդրում թուրքերի եւ քրդերի շարունակական լռությունը հնարավո՞ր է` կապված լինի հայերի ունեցվածքի թալանի հետ։
Դա շատ մեծ գործոն է։ Հիմա ձեզ վերցնեմ եւ Դիարբեքիրում ցանկացած մի տուն հյուր տանեմ։ Մեզ հյուրասիրելու համար բերվելիք սպասքն ամբողջությամբ հայերինը կլինի։
Leave a Reply