Թուրքական ապատեղեկատվություն՝ Անիի եկեղեցիների շուրջ (ֆոտոռեպորտաժ)

Հայոց Բագրատունի թագավորական դինաստիայի օրոք Հայաստանի մայրաքաղաք հանդիսացած Անիի վերաբերյալ թուրքական ապատեղեկատվությունները շարունակվում են տարածվել։ Այդ ամենի արդյունքում նույնիսկ սոցկայքերում որոշ հայ օգտատերեր թուրքական իշխանություններին գովերգող մեկնաբանություններ են թողել։

Խոսքը վերաբերում է օրեր առաջ թուրքական մամուլում հայտնված «Անիի եկեղեցիները վերանորոգվում են» կամ «Անիի եկեղեցիների վերանորոգումը կավարտվի մինչեւ սեպտեմբերի 15-ը» հրապարակումներին։  Փաստորեն՝ թուրքական քարոզչությանը շատ հայեր են միամտաբար հավատացել՝ չմտածելով, թե ինչպես կարող են հազար ու մեկ եկեղեցիների քաղաք անունը կրող Անիի եկեղեցիները վերանորոգվել 2 ամսում։

Իսկ ի՞նչ է կատարվում իրականում Անիում։ NEWS.am-ի թղթակիցը շրջեց Անիում, խոսեց Անիում աշխատանքներ իրականացնող խմբի անդամների հետ (ֆոտոռեպորտաժ)։ Եւ արդյունքում՝ Անիում պարզապես ամրացվում է Անիի Փրկչի (Ամենափրկիչ) եկեղեցին, որի աշխատանքները մեկնարկել են հուլիսին եւ նախատեսվում են ավարտել մինչեւ սեպտեմբերի 15-ը։ Փրկչի եկեղեցու ուղիղ կեսը փլված է եւ եթե նույնիսկ թուրքերը շատ ցանկանան, այն 2 ամսում չեն կարող վերականգնել։ Իմիջիայլոց, Փրկչի եկեղեցու վերանորոգումն էլ թուրքական իշխանությունների ոչ նախաձեռնության, ոչ էլ ֆինանսական օժանդակությամբ է իրականացվում։

Դեռեւ 2010 թ. ԱՄՆ պետքարտուղարության կազմում գործող  «Մշակութային պահպանության ամերիկյան դեսպանների հիմնադրամ»-ի կողմից 625 հազար դոլար էր հատկացվել Փրկչի եկեղեցու վերակականգնման համար, եւ միայն 2 տարի անց միջազգային տարբեր կառույցների ճնշման տակ Թուրքիայում սկսվեց Փրկչի եկեղեցու ամրացման աշխատանքները։ Եկեղեցու ամրացման աշխատանքները ֆինանսավորվում են Թուրքիայում ԱՄՆ դեսպանատան եւ Համաշխարհային հուշարձանների հիմնադրամների կողմից։ Ամրացման աշխատանքներն իրականացնող թուրքական կողմը աշխատանքներում չի ընդգրկել որեւ է հայ մասնագետի՝ հրավիրելով ոմն դոցենտի թուրքական մի համալսարանից։

Ավելորդ չէ հիշեցնել, որ Անին պետական մակարդակով թուրքացվում է։ Անիի ոչ մի հուշարձանի կամ շինության դիմաց փակցված ցուցանակներում չկա «հայ» կամ «Հայաստան» բառը` չնայած որ Անին եղել է Հայաստանի մայրաքաղաք, եւ այդ շինություններն էլ հայկական են։  Ավելին` վերջին շրջանում տենդենց է նկատվել Անին անվանել «Անը», որը թուրքերեն բառ է եւ նշանակում է պահ, ակնթարթ։ Սա նպատակ ունի Անի անվանումը եւս թուրքացնել՝ ցույց տալու համար, որ այն թուրքական է։

Անիի թուրքացման շուրջ ավելի վաղ հայտարարությամբ էր հանդես եկել Կարսի նախկին ճարտարապետ, Կովկասյան մշակույթների հետազոտական կենտրոնի ղեկավար Ալի Իհսան Ալընաքը։

«Թուրքիան վերջին երկու տարում փորձում է Անին թուրքականացնել՝ հենվելով ոչ գիտական հիմքերի վրա՝ այն անվանելով Անը (թուրքերեն՝ պահ, ակնթարթ): Պետությունը սրանով իրականացնում է ժողովուրդների միջեւ խաղաղությանը չնպաստող եւ ապատեղեկատվություն տարածող թյուրքականության քաղաքականություն: Ամբողջ աշխարհը Անի ասելով հասկանում է հայկական քաղաք:  Իսկ Թուրքիայի մշակույթի նախարարությունը փորձում է այն վերափոխել Անը, որպեսզի «հայ» բառը չհիշատակվի»,-նշել էր Ալի Իհսան Ալընաքը։

Զավեշտալին այն է, որ Անիի եկեղեցիների իբր վերանորոգման մասին տեղեկություններից օրեր անց Թուրքիայում տեղի ունեցավ հերթական վայրագությունը։ Սասունի Մարութա լեռան գագաթին գտնվող Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու տանիքի եւ մուտքի մի մասն ավերվել է անհայտ չարագործների կողմից։

Արթուր Հակոբյան

http://news.am/arm/news/118576.html