1915թ. օգոստոսի 26-ին սպանվեց արևմտահայ բանաստեղծ Դանիել Վարուժանը: Դանիել Վարուժանի ստեղծագործության էությունը գեղեցկության, ուժի ու աշխատանքի փառաբանության տարերքն է:
Ծնվել է 1884թ. ապրիլի 20-ին Արևմտյան Հայաստանի Սեբաստիա նահանգի Բրգնիկ գյուղում, գրաճանաչ է դարձել գյուղի վարժարանում, իսկ 1896-ից ուսումը շարունակել Կ.Պոլսում, սկզբում` Սագըղ Աղաջիի Մխիթարյան դպրոցում, ապա՝ Քաղկեդոնի վարժարանում: 1902թ. Վարուժանը տեղափոխվել է Վենետիկի Մուրադ-Ռաֆայելյան դպրոց: Վենետիկում էլ նա գրել է առաջին բանաստեղծությունները՝ պանդուխտների կյանքի և 1896թ. ջարդերի թեմաներով:
1905թ. բանաստեղծը մեկնել է Բելգիա և ընդունվել Գենտի համալսարանը, սովորել է հասարակական և քաղաքական գիտություններ, ուսումնասիրել գրականություն և սոցիալական ուսմունքներ: Նրա դիմաքանդակը զետեղվել է Գենտի համալսարանի գլխավոր գրադարանի դահլիճում: Դիմաքանդակի վրա նշվել են բանաստեղծի հետևեալ խոսքերը`
«Ի՜նչ փոյթ կեանքը մեռնող,
երբոր երազը կ՛ապրի,
երբոր երազն անմահ է:»
Ստանալով բարձրագույն կրթություն՝ բանաստեղծը 1909թ. վերադարձել է ծննդավայր: Այս տարիներին Վարուժանի բանաստեղծությունները լայն ճանաչման են արժանացել: Նա դարձել է Պոլսի գրական շրջանների ազդեցիկ դեմքերից մեկը, գրական հավաքույթների ոգին: 10 տարում բանաստեղծը գրել է 4 գիրք՝ «Սարսուռներ», «Ցեղին սիրտը», «Հեթանոս երգեր» և «Հացին երգը»: Գրել է նաև նոթեր, հոդվածներ, կատարել թարգմանություններ:
1915 թվականն էր: Վարուժանը շարունակում էր լրացնել գյուղի չքնաղ երգերի՝ «Հացին երգի» շարքը, պատրաստվում էր գրել «Հայկական հոմերագիրք» ժողովածուն, ուր պետք է տեղավորեր հին հայկական առասպելների ու ավանդությունների մշակումները, երազում էր ամբողջովին մշակել «Սասնա ծռեր» ժողովրդական էպոսը: Ծրագրած էր նաև գրել «Գինիին երգը» քերթողական հատորը։
Բայց վրա հասավ արյունալի աղետը: Այս ողբերգական օրերի զոհերից մեկը եղավ Վարուժանը: Թուրք մարդասպանները աքսորի ճանապարհին՝ Չանղըրի քաղաքի մոտ գտնվող մի ձորում, հոշոտեցին 31-ամյա բանաստեղծին։
http://www.1in.am/arm/more_historicaldates_107244.html
Leave a Reply