Շահան Քանդահարյան. Պաշտոնական Երևանի պատասխանը Թուրքիայի ԱԳ նախարարի հայտարարությանը համարժեք չէր

Թուրքիայի ԱԳ նախարարի կատարած հայտարարությունները անարձագանգ պետք չէ թողնել։ Հայտարարության բովանդակության ծանոթացողը կիմանա, որ Անկարան կինքնաառաջադրվի` նախ Արցախի հարցի ուղղությամբ միջնորդի դեր ստանձնելու: Այս ինքնակոչ միջնորդության առաջարկը նոր չէ իհարկե: Հերթական պատեհ առիթի Անկարայի կողմից կհանգերգվի այս առաջարկը, որ նույն հետևողականությամբ էլ չի արժանանում միջազգային արձագանգի: Այս մասին իր «Միջնորդական» առաջարկներ» հոդվածում գրում է Բեյրութում հրատարակվող «Ազդակ»ի գլխավոր խմբագիր Շահան Քանդահարյանը:

Ինչպես նշում է հոդվածագիրը, պարզ է, որ Թուրքիան միացել է Ադրբեջանի քաղաքական այն աշխատանքին, որը նպատակ ունի միջնորդական ձևաչափը փոխել և հակամարտության բանակցությունները տեղափոխել այլ հարթություն (նախ և առաջ` ՄԱԿ): Այս նկատառումով էլ հայտարարությունը շատ համահունչ է թուրք և ադրբեջանական միացյալ քաղաքականությանը, և այստեղ որևէ հակաօրինաչափ երևույթ բնականաբար չի նկատվում:

«Այստեղ բանակցությունների միջավայրի առաջարկն է, որ միջնորդական առաքելության ինքնաստանձնում է ենթադրում: Թուրքիայում հակամարտության ուղղությամբ բանակցություններ վարելու հրավերը բնականաբար գերմիջնորդի դերի ստանձնմանը համազոր է։ Պարզ է սակայն, որ միջնորդը այս դեպքում այն կողմն է, որը միացել է Բաքվի պահանջների ամբողջականության և Արցախից ու ազատագրված բոլոր տարածքներից հայկական ուժերի հեռացումը անքննարկելի է նկատում: Ավելի՛ն, Երևանի հետ իր հարաբերությունների բնականոնացումը պայմանավորում է անքննարկելի պահանջների իրականացումով: Նման դեպքում, դժվար ընկալելի է, թե ինչի՞ շուրջ պիտի կայանան բանակցությունները, և ի՞նչ տեսակ միջնորդի դեր պիտի ստանձնի հակամարտող կողմերից մեկին հովանավորողը»,-ասվում է հոդվածում:

Նման պահի այս տեսակ հայտարարություն կատարելը որոշ հարցականներ է ստեղծում: Բանակցությունների անմիջականության առջև չի գտնվում հակամարտության թղթածրարը: Հայտարարության երկրորդ բաժինը կարող է լույս սփռել ընտրված պահի շարժառիթին վրա, գրում է հեղինակը:

Ինչպես նշում է Քանդահարյանը, Թուրքիայի արտգործնախարարը նույն միջավայրը իբրև բանակցային տեղ է առաջարկում այս անգամ Սիրիայի խնդիրները քննարկելու համար: Հիմնավորելով` «Թուրքիան շրջանին մեջ առկա հակամարտությունները լուծելու քաղաքականություն է վարում, որի շնորհիվ Թուրքիան շրջանի առաջատար երկիրն է դարձել»:

«Մի պահ հետաձգենք հակամարտություններ լուծելու Թուրքիայի քաղաքականության արդյունքների քննարկումը, պարզապես ընդգծելու համար, որ նույնքան դժվար է այս դեպքում ևս կողմ զինող, նույն կողմին կենտրոններ տրամադրող, մյուս կողմին տապալումը պահանջող, անվերջ սպառնալիքների լեզվով խոսող մի երկրի միջնորդությունը պատկերացնելը: Անկարայի պահանջները, կողմնորոշումներն ու ցուցաբերած օժանդակությունները այս խնդրում ևս հստակ են, և դժվար է պատկերացնելը, թե նման պայմաններում ինչպիսի՞ միջնորդության մասին է խոսքը:

Անշուշտ, երկու խնդիրների միջև զուգահեռը, որը գծել է նախարար Դավութողլուն, խաբկանքի քաղաքականության ցցուն դրսևորում է: Արցախը ազգային ազատամարտի և ինքնորոշման իրավունքի սկզբունքների առանցքային հանգամանք ունի, մինչ Սիրիան աշխարհաքաղաքական ուժերի ծրագրի իրականացման կարևոր հանգրվան է: Երկուսը համադասակարգելը և միջնորդության առաջարկ կատարելը հրատապության հավասարեցումի ձախող փորձ է և առաջարկին համար հող շահելու ապարդյուն քայլ:

Նույնիսկ այս առիթով թուրք նախարարը պահն օգտագործել է` լիարժեք ժխտողականություն դրսևորելու: Այն հարցումին, թե «արդյո՞ք դռները բաց են նաև այն հայերի համար, որոնց նախնիները գաղթած են Թուրքիայից 1915 թվականին», նախարարն ասել է. «Վիճակը այնպիսին է, որ մոռացության կմատնվի նաև 1915 թվականի իրավիճակը: Մեր մշակույթը այնպիսին է, որ մենք ոչ մեկի նկատմամբ ատելություն չենք տածում և քինախնդիր չենք: Մեր դռները բաց են բոլորի առջև»:

Փաստորեն, ինքնակոչ միջնորդը մի հայտարարությունում հասցրել է արծարծել թե՛ Արցախի հարցը, թե՛ Սիրիայի և սիրիահայերի խնդիրները և թե՛ Ցեղասպանությունը մոռացության մատնելու հրամայականը»,-ասվում է «Ազդակի» խմբագրի հոդվածում:

«Պաշտոնական Երևանի պատասխանը համարժեք չէր: Արտգործնախարարի տեղակալը կբավարարվեր` ասելով, որ Անկարան խեղաթյուրում է Արցախի հարցը: Մինչդեռ հայտարարությունը ընդգրկում է նաև Ցեղասպանության ժխտումն ու սիրիահայերը «հյուրընկալելու» կեղծիքը:

Մի պահ շրջանցենք սիրիական թղթածրարին բանակցությունների վայրի ճշտման հարցը: Ասենք սակայն հաստատ, որ ո՛չ Արցախի բանակցությունները կտեղափոխվեն Ստամբուլ, ո՛չ Հայոց ցեղասպանությունը մոռացության կմատնվի, ո՛չ էլ սիրիահայերը կփափաքեն հյուրընկալվել Թուրքիա: Որտեղից բռնի տեղահանվեցին և ցեղասպանության ենթարկվեցին»,-գրում է Շահան Քանդահարյանը:

http://www.panarmenian.net/arm/news/120628/