Ղարսի քաղաքապետարանը Անի քաղաքի ավերակներին վերաբերվում է ինչպես սեփականության

Գավառական այս քաղաքի թանգարանի տնօրենը թերագնահատում է անգամ Նիկողայոս Մառի գիտական ժառանգությունը:

Թուրքիայի զբոսաշրջության և մշակույթի նախարարությունը Անի քաղաքում իրականացնում է ծրագրեր` ամենևին հաշվի չառնելով ոչ Հայաստանի, ոչ էլ հայության շահերը: ԱՄՆ դեսպանատունը և Համաշխարհային մշակութային ժառանգության հիմնադրամը ֆինանսավորել և իրականացնում են պեղումներ Անի քաղաքում:

Ավելին` Անի քաղաքի Սրբ. Ամենափրկիչ եկեղեցին հանձնվել է թուրքական Փամուկկալե և Սիվաս երկու համալսարանների հնէաբաններին և ճարտարապետներին, որոնք եկեղեցու շրջակայքում հնագիտական աշխատանքներ են կատարում եկեղեցու հետագա վերականգնման նպատակով: Անիում պեղումներին մասնակցում է նաև Ղարսի երկրագիտական թանգարանի տնօրեն Նեջմեթթին Ալպը, ով անցյալ շաբաթ տեղի հեռուստաընկերությամբ հայտարարել է, որ 1909-ին Նիկողայոս Մառի կողմից իրականացված պեղումները թերի են, և անհրաժեշտ են նոր աշխատանքներ:

Ընդ որում` Ղարսի թանգարանի տնօրենը Նիկողայոս Մառին անվանել է «վրացի գիտնական»: Անիում պեղումները կշարունակվեն մինչև սեպտեմբերի 15-ը: Ցավալին այն է, որ պեղումների աշխատանքներում չեն ներգրավվել հայ մասնագետները, և այնպիսի տպավորություն է, որ թուրք հնագետները նպատակ ունեն գիտական հասարակությունից թաքցնել պեղումների արդյունքները:

Ղարսի թանգարանի տնօրենը Թուրքիայի զբոսաշրջության և մշակույթի նախարարությանն առաջարկել է Անի քաղաքի տարածքում կառուցել պեղումների սպասարկման և գտածոների ժամանակավոր պահպանման նպատակով շինություն, ինչը կարող են օգտագործել առաջիկա տարիներին պեղումներ իրականացնող բոլոր արշավախմբերը: Սա անպատասխանատու վերաբերմունք է հայ միջնադարի պատմաճարտարապետական մեծագույն արժեքի նկատմամբ, քանի որ հուշարձանի տարածքում ոչ մի շինություն չի կարելի կառուցել` անգամ պեղումների նպատակով:

Առայժմ Հայաստանում և Սփյուռքում ոչ մի պատմաբան կամ հնագետ չի կարող երաշխավորել, որ 2012-13 թվականներին Անի քաղաքում իրականացվելիք պեղումների արդյունքները հասանելի կլինեն հայ գիտնականներին:

Հիշեցնենք, որ 1943-ին Անի քաղաքի տարածքում թուրքերը պեղումներ էին կատարում` հողի հնագիտական շերտերը շրջելով տրակտորներով: Այդ վայրենության հետքերը մինչ օրս երևում են Անի քաղաքի կենտրոնական հատվածում կուտակված և ճանապարհների վերածված խեցեղենախառն հողաշերտերով: Չկա երաշխիք, որ այս անգամ էլ խաչքարերը չեն անհետանա անհայտ ուղղությամբ կամ էլ չեն թաքցվի պատերի ու պարիսպների տակ, ինչպես դա արվել է տասնյակ տարիներ առաջ:

http://www.armweeklynews.am/awn/mj12/mj_1193.htm