Թուրքիայում հայկական համարվող երեք եկեղեցիներ և 300 պատմական արժեքներ անդառնալիորեն վրացական գրանցվեցին

1915-ից մինչ օրս հայ ժողովրդը կրում է նաև մշակութային արժեքների անդառնալի կորուստներ:

Թուրքիայի և Վրաստանի միջև միջկառավարական համաձայնությամբ թուրքական կողմը ավարտել է Էրզրում, Արդվին և Արդահան նահանգներում «վրացական կրոնական ժառանգության» մշակութային արժեքների գրանցումը և երեք եկեղեցիների չափագրման նախագծային աշխատանքները` հետագայում դրանք վերականգնելու նպատակով:

2003-ից Թուրքիայի Փամուկկալե և Սիվաս համալսարանների ճարտարապետության ֆակուլտեստի մասնագետները ուսումնասիրել և գրանցել են շուրջ 300 կրոնական և պատմամշակութային արժեքներ, որոնց մեծամասնությունը Տայքի հայ Բագրատունյաց իշխանապետության ժառանգությունն է, սակայն ներկայացվել և գրանցվել են որպես վրացական կրոնական ժառանգություն: Երկու համալսարանի մասնագետներ ավարտել են նաև հայկական քաղկեդոնական Խանդզտա, Օշքի և Իշխան եկեղեցիների վերականգնման նախագծային աշխատանքները, որոնք Թուրքիայի մշակույթի նախարարությունում գրանցված են որպես վրացական եկեղեցիներ և սպասում են Թուրքիայի պետբյուջեից հատկացումների` այդ աշխատանքները վրացական կողմի մասնագետների հետ իրականացնելու համար: Այս երեք եկեցեցիների խնդիրը վաղուց օրակարգում է և բազմիցս քննարկվել է նաև հայկական մամուլում:

Սակայն թուրքական կողմը չի բացահայտում այն 300 կրոնական մշակությաին արժեքների ցանկը, որոնք պատկանում են հայկական մշակույթին, բայց գրանցել են որպես վրացական:

Եթե այսպես շարունակվի, 21-րդ դարում կպարզվի, որ ներկայիս Էրզրում, Արդցվին և Արդահան նահանագներում 10-րդ դարից սկսած ապրել են միայն վրացիներ, քանի որ պահապանվել են միայն «վրացական պատմամշակութային ժառանագության հետքերը, որոնք գրանցվել են թուրքերի կողմից»:

Ինչպես հայտարարել է ճարտարապետական խմբի ղեկավար դոկտոր Ֆահրիյե Բայրամը, խումբը նպատակ ունի իրենց ուսումնասիրած և չափագրած բոլոր «վրացական» պատմամշակութային, կրոնական արժեքները ներկայացնել գրքով` երեք լեզուներով` անգլերեն, թուրքերն, վրացերեն:

armweeklynews.am