ՀՀ նախագահն էլ ունի պատասխանատվության իր բաժինը

2011թ-ին Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանի և Հռոմի Պապ Բենեդիկտոս XVI-ի հանդիպումից հետո Վատիկանը ձեռնպահ մնաց Հայոց ցեղասպանությանը վերաբերող գաղտնի փաստաթղթերի հրապարակումից:

 2012 թվականի փետրվար ամսից Վատիկանում շարունակվում է գաղտնի փաստաթղթերի ցուցադրումը «in Arcana» ցուցահանդեսում, սակայն 1915թ-ին վերաբերող ոչ մի փաստաթուղթ չկա: Մինչդեռ ցուցահանդեսի բացումից ամիսներ առաջ Վատիկանի արխիվների պատասխանատու Սերջիո Պագանին հայտարարել էր, որ հատկապես խիստ դաժան է լինելու Հայոց ցեղասպանությանը վերաբերող բաժինը:

Նա հանդես էր եկել հետևյալ մեկնաբանությամբ. «Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ վավերագրերն անհավատալի և անմարդկային են: Թուրք զինվորների գործած անգութ դաժանություններն ուղղակի անտանելի են» : Այս հայտարարությունը մեծ արձագանք էր գտել թուրքական և հայկական մամուլում:

Անգամ տեղեկություններ շրջանառվեցին, որ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը Հռոմի պապ Բենեդիկտոս 16-ի և Վատիկանի պետքարտուղար Կարդինալ Տարչիցիո Բերտոնեի հետ հանդիպումների ժամանակ քննարկել է նաև Վատիկանի արխիվներում պահապանվող այն պատմական գաղտնի փաստաթղթերի հարցը, որոնք առնչվում են Օսմանյան կայսրության ժամանակաշրջանում հայերի կոտորածներին և 1915-23թթ Հայոց ցեղասպանությանը: Հավաստի տեղեկություններով ,Վատիկանը համաձայնել էր քննարկել Հայոց ցեղասպանությանը վերաբերող և 2012թ-ի փետրվարին բացվելիք գաղտնի արխիվների ցուցահանդեսում ներկայացված պատմական պատմական փաստթղթերից հետագայում կրկնօրինակներ հանելու և Ծիծեռնակաբերդի Հայոց ցեղասպանության թանգարան –ինստիտուտում դրանք ցուցադրելու, ինչպես նաև պատմաբանների և գիտնականների կողմից ուսումնասիրություն անցկացնելու հնարավորության հարցը:

Սակայն անգամ 2012թ-ի փետրվարին բացված Վատիկանի գաղտնի փաստաթղթերի ցուցահանդեսում ոչ մի փաստաթուղթ, որն առնչվում է 1915թ-ի ցեղասպանությանը, չի ցուցադրվել, չնայած որ նախապես հայտարարվել էր այդպիսի փաստաթղթերի բաժնի առկայության վերաբերյալ:

Վատիկանը, Թուրքիան և Հայոց ցեղասպանությունը

Վատիկանը համաձայնության է եկել Թուրքիայի իշխանությունների հետ և 1915թ-ի Հայոց ցեղասպանության վերաբերող ոչ մի փաստաթուղթ չի գաղտնազերծել: Բան այն է, որ 2011թ-ի դեկտեմբերին , ցուցահանդեսից մեկ ու կես ամիս առաջ, Վատիկանում Թուրքիայի դեսպան Քենան Գուրսոյը հատուկ թույլտվություն էր ստացել նախապես ծանոթանալ ցուցադրվելիք գաղտնի փաստաթղթերին, որոնք վերաբերում են Օսմանյան կայսրության ժամանակաշրջանին` 15-րդ դարից մինչև 20-րդ դարը:

Համաձայն թուրքական Դողան գործակալության , դեսպանի միջնորդությամբ պատմական փաստաթղթերին ծանոթանալու և դրանց հետ աշխատելու իրավունք էր ստացել նաև թուրք հայտնի պատմաբան Մուստաֆա Ջենափ Այդընը: Թուրք դեսպանի և թուրք պատմաբանի կողմից նախապես ցուցադրվելիք գաղտնի փաստաթղթերին ծանոթանալն արդեն իսկ փաստում է , որ “in Arcana” ցուցահանդեսում 1915թ-ին վերաբերող ոչ մի գաղտնի փաստաթուղթ չէր էլ կարող ցուցադրվել:

Սակայն եթե թուրք պատմաբանները հնարավորություն ունեն ծանոթանալու Հայոց ցեղասպանության առնչվող և Վատիկանի Գաղտնի արխիվներում պահվող փաստաթղթերին, ապա վստահաբար կարող ենք ասել, որ առայժմ ոչ մի հայ պատամաբան հնարավորություն չունի ծանոթանալ այդ փաստաթղթերի հետ:

Հիշեցնենք, որ 2011թ-ին Վատիկանը Պատմական Կիլիկիայի Մերսին քաղաքում բացել է առաջին քրդական կաթոլիկ եկեղեցին, որին արգելք չեն հանդիսացել թուրքական իշխանությունները:

 Հայաստան և Վատիկան

Այս շաբաթ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի հետ հանդիպել է է Արևելյան Եկեղեցիների Միաբանության ղեկավար և Արևելյան Պապական ինստիտուտի նախագահ կարդինալ Լեոնարդո Սանդրիին և հայտարարել, որ հիացած է առաջին քրիստոնեական պետություն` Հյաստանի պատմությամբ:

Ինչպես տեղեկացրել էր նախագահի մամլո ծառայությունը, Սերժ Սարգսյանը խնդրել է կարդինալ Լեոնարդո Սանդրիին՝ իր լավագույն բարեմաղթանքները փոխանցել Նորին Սրբություն Հռոմի Պապ Բենեդիկտոս XVI-ին: Սերժ Սարգսյանը և կարդինալ Լեոնարդո Սանդրին համակարծիք են եղել, որ Հայաստանի և Վատիկանի միջև այս տարի լրացող դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման 20-ամյակով երկկողմ հարաբերությունների երկարամյա ընթացքը չի սահմանափակվում, ավելին՝ այն հաջողությամբ զարգանում և տարեցտարի ավելի է խորանում:

Ինչպես կարելի է Վատիկանի հետ հարաբերությունները խորացող համարել, եթե Վատիկանը ոչ մի կերպ չի բացում Հայոց ցեղասպանությանը վերաբերող իր գաղտնի փաստաթղթերը հայկական կողմի համար, սակայն թույլ է տալիս թուրքական պատմաբաններին ուսումնասիրել այն:

http://www.armweeklynews.am/awn/mj12/mj_1102.htm