«Այնպիսի սահմանադրություն եմ ուզում, որը մոռացնել կտա հայ լինելս». Ռոբեր Քոփթաշ

Թուրքիայի հասարակայնությունը շարունակում է քննարկումներ կազմակերպել նոր սահմանադրության թեմայի շուրջ: http://m.haber7.com լրատվական կայքի փոխանցմամբ` անցյալ շաբաթ Աբանթ պլատֆորմը ևս նման քննարկում է կազմակերպել, որին մասնակցել են նաև պոլսահայ «Ակօս» շաբաթաթերթի խմբագիր Ռոբեր Քոփթաշը և թուրքական «Թարաֆ» օրաթերթի լրագրողներից Օրհան Միրօղլուն: Ըստ աղբյուրի` թե Ռոբեր Քոփթաշը և թե Օրհան Միրօղլուն հանդես են եկել սահմանադրության մեջ դրական փոփոխություններ մտցնելու օգտին: Սակայն, ինչպես նշվում է աղբյուրում, երկու բանախոսները սույն հարցին մոտեցել են տարբեր դիտանկյուններից: Այսպես, Ռոբեր Քոթփաշն ասել է. «Պայմաններն ինձ անընդհատ հիշեցնում են հայ լինելս: Ես ոչ թե խուսափում եմ հայ լինելուց, այլ ուզում եմ այստեղացի, այս հողի մարդ լինել, կորչել ամբոխի մեջ»:

Ինչ վերաբերում է մյուս բանախոսին` Օրհան Միրօղլուին, ապա վերջինս արել է այս մեկնաբանությունը. «Պետությունը չի ընդունում իմ քրդական ինքնությունը: Ես ուզում եմ այս հասարակության մեջ իմ ինքնությամբ ապրել»:

Ինչպես նկատում է հրապարակման հեղինակ Էրքամ Թուֆանը Այթավը, առաջին հայացքից այս տեսակետները կարող են միմյանց հակասող թվալ, սակայն դրանք իրականում ճշմարտության երկու կողմերն են:

Էրքամ Թուֆանը Այթավը նաև հանդես է գալիս հետևյալ դիտարկումներով. «Ազգային պետության մոդելով հիմնված Թուրքիայի Հանրապետությունը ձգտեց կազմել միատեսակ մարդկանց հավաքականություն: Բոլորը հարկադրված էին աշխարհիկ կենսակերպով սուննի թուրք լինել:

Պետությունը բոլոր էթնիկ տարրերին ճնշման տակ պահեց և ջանաց բոլորին թրքություն ընդունել տալ: Այդ էթնիկ կառուցվածքում միայն քրդերը դրա դեմ բարձրաձայն առարկություն հայտնեցին: «Քարթ-քուրթի» պես «գիտական տեսությունները» նրանց չհամոզեցին: Պետությունը նրանց համարեց իրենց քուրդ ընդունող թուրքեր: Հետևաբար` պետությունը կարծում էր, թե կարելի է համոզել բոլոր մուսուլման էթնիկ խմբերին:

Սակայն ոչ մուսուլմաններն այդպիսին չէին: Նրանց թուրք դարձնելն անհնար էր: Միակ բանը, որ պետք էր անել, նրանց համար Թուրքիան ապրելու տեսանկյունից անկարելի դարձնելն էր: Այդպես էլ արվեց: Ոչ մուսուլմաններին օտարացրին. նրանք համարվեցին ներքին թշնամիներ: Դրանից հետո պատմության մեջ միշտ ներգաղթի տեղ եղած Անատոլիան առաջին անգամ դարձավ այն վայրը, որտեղից արտագաղթում են: Հայերը, հույները, ասորիները և հրեաները հարկադրված եղան լքել երկիրը:

Հենց դրանով է պայմանավորված այն հանգամանքը, որ պետությունը քրդին հարկադրում է մոռանալ իր ինքնությունը, իսկ հային` անընդհատ հիշեցնում դրա մասին:

Այդ տեսանկյունից Ռոբեր Քոփթաշի և Օրհան Միրօղլուի ելույթները համապատասխանում են ճշմարտությանը և բոլորովին չեն հակասում իրար»:

16.03.2012

Akunq.net