Ընդունված օրինագիծը լուրջ ջանքերի արդյունք էր

Ֆրանսիայի Ազգային ժողովում Հայոց ցեղասպանությանն անդրադարձող փաստաթուղթ շրջանառվել է դեռեւս 1988 թվականին: Այն ժամանակ Ազգային ժողովի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողով էր ներկայացվել զեկույց՝ ֆրանսիացի պատգամավոր Ռենե Ռուքեի կողմից: Այս զեկույցը հետագայում իրավական հիմք էր հանդիսանալու Ֆրանսիայում Հայոց ցեղասպանբության ճանաչման համար: 2000 եւ 2001 թվականներին Ֆրանսիայի Սենատն ու Ազգային ժողովն ընդունեցին Հայոց ցեղասպանությունը: Տարիներ անց՝ 2006 թվականին, Ֆրանսիայի խորհրդարանի ստորին պալատում կամ Ազգային ժողովում անցկացված քննարկման եւ քվեարկության արդյունքում ընդունվեց Հայոց ցեղասպանության փաստի ժխտումը քրեականացնող օրինագիծը: Այն հետագայում պետք է ներկայացվեր Սենատի հաստատմանը, այնուհետեւ՝ նախագահի ստորագրմամբ՝ օրենքի ուժ ստանար: Այս բանաձեւի համաձայն՝ Ֆրանսիայի տարածքում բոլոր նրանք, ովքեր կպնդեին, թե Հայոց ցեղասպանություն չի եղել, կդատապարտվեին 5 տարվա ազատազրկման, նաեւ կտուգանվեին 45 հազար եվրոյի չափով: Հայոց ցեղասպանության հերքումը քրեականացնող այս օրինագիծը Սենատի օրակարգ բերելու վերջին քայլն արվել է 2011 թվականի մայիսի 4-ին: Այն Սենատի օրակարգ բերելու նախաձեռնությամբ հանդես էին եկել ձախակողմյան սոցիալիստները, սակայն նախագահ Նիկլոլա Սարկոզիի ու նրա կողմնակիցների ջանքերով, օրինագծի ընդունումը տապալվեց: Հայատարարվեց, թե հաշվի է առնվել Սենատի սահմանադրական հանձնաժողովի առարկությունը եւ այդ առարկությունը հաստատող քվեարկության արդյունքը, հետեւաբար՝ Հայոց ցեղասպանության փաստի ժխտումը քրեականացնող բանաձեւը Սենատի օրակարգում քվեարկության չդրվեց: Չնայած սրան, որ օրենսդիրներն արձանագրում էին 1915 թվականի Ցեղասպանությունը՝ իբրեւ անցած դարի մեծագույն ողբերգություններից մեկը։

 

Ֆրանսիայում նախագահական ընտրությունների շեմին Հայոց ցեղասպանության հարցը առավել ակտուալ դարձավ: Մինչ նախընտրական քարոզարշավի ոչ պաշտոնական մեկնարկը Ֆրանսիայում կայացան խորհրդարանի վերին պալատի՝ Սենատի ընտրությունները, որոնց արդյունքում հաղթանակ տարան ձախերը՝ այս կերպ Սենատում իրենց տեղերն ավելացնելով 23 պատգամավորական մանդատով: Սոցիալիստական կուսակցության առաջնորդ Ֆրանսուա Հոլանդը խոստացավ, որ եթե 2012 թվականի նախագահական ընտրություններում ինքը հաղթանակ տանի, կրկին խորհրդարանականների քննարկման առարկա կդարձնի Հայոց ցեղասպանության հերքումը քրեականացնող օրինագիծը: 

 

“Եթե հիշում եք` 2007-ին Նիկոլա Սարկոզին խոստացել էր ընդունել Ցեղասպանության հերքումը քրեականացնելու մասին օրենքը, բայց այն դեռեւս ընդունված չէ: Իմ կուսակիցները մեծամասնություն են կազմել Ֆրանսիայի Սենատում, եւ ես նրանց խնդրելու եմ` նորից խորհրդարան բերել Հայոց Ցեղասպանության հերքումը քրեականացնող օրինագիծը”,- ասաց նա։ 

Ֆրանսիայի նախագահը, երբ հոկտեմբերին այցելեց Հայաստան, ինքն էլ նույն խոստումը տվեց, չնայած մայիսին իր կողմնակիցների հետ տապալեց նույն՝ Հայոց ցեղասպանության հերքումը քրեականացնող օրինագծի քվեարկությունը Սենատում:

“Եթե Թուրքիան շարունակի ժխտել, Ֆրանսիան այլ քայլերի կգնա, կփոխի օրենսդրությունը, համապատասխան որի` կքրեականացնի Ցեղասպանության ժխտումը”,-ասել էր Սարկոզին։ 

 

Հայոց ցեղասպանության հերքումը քրեականացնող օրենսդրական առաջարկությունը, իր պատմության մեջ արդեն երկրորդ անգամ, ներկայացվում էր Ֆրանսիայի Ազգային ժողովի քննարկմանն ու քվեարկությանը: Այն ենթադրում է 1 տարվա ազատազրկում եւ 45 հազար եվրոյի չափով տուգանք: Օրինագիծը ներկայացնելու համար հիմք էր հանդիսացել այս ամսվա սկզբին Ազգային ժողովի Իրավական հարցերի հանձնաժողովի կողմից Հայոց Ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող օրինագծի ընդունումը: Օրինագծի հեղինակը Ֆրանսիայի խորհրդարանի պատգամավոր հայ-ֆրանսիական բարեկամական խմբի անդամ Վալերի Բուայեն է, ով օրերս հայտարարել էր, թե այդ օրինագիծը երկար օրենսդրական գործընթացի վերջնակետն է, եւ որ ֆրանսիացի խորհրդարանականների որոշումը բխում է մարդու իրավունքներից:

 

Ազգային ժողովում ադրեն ընդունված օրենսդրական առաջարկությունն անդրադառնում է ոչ միայն Հայոց Ցեղասպանությանը, այլեւ Ֆրանսիայի կաղմից ճանաչված բոլոր Ցեղասպանություններին: Հաստատվելուց հետո այժմ այն կներկայացվի Սենատ, ինչից հետո փաստաթուղթն օրենքի ուժ կստանա, եթե հաստատի երկրի նախագահը:

 

Ի դեպ, այս գործընթացը ենդաթրվում է՝ պետք է ավարտին հասցվի նախքան նախագահական ընտրությունները: