Ես թույլ չեմ տա, որ իմ պետության մեջ որևէ կեղծիք հնչի՝ որպես իսկություն. Մարինե Վահրադյան

Վերջերս մի քանի հայրենակցական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ և անհատ մարդիկ դեկտեմբերի 10-ին Փարիզոեւմ կայանալիք Արևմտահայոց երրերդ համագումարի մասին մամուլում տեսակատ հայտնեցին, ըստ որի՝ հայաստանյան պատվիրակության ներկայությունն այդ հանմագումարին անօրինական է: Ձեր ուշադրությանն ենք ներկայացնում Հայկազուն Ալվրցյանի հարցազրույցը Վասպուրականի նոր սերունդ հայրենակցական միության նախագահ Մարինե Վահրադյանի հետ, որը համագումարի նախապատրաստական աշխատանքների կազմկոմիտեի անդամ է:

Հայկազուն Ալվրցյան–Արևմտահայոց երրերդ համագումարի հայաստանյան նախապատրաստական աշխատանքների շուրջ բավականին աղմուկ բարձրացավ: Դուք, որպես գործըթացների մասնակից, կարո՞ղ եք որոշ պարզաբանումներ տալ:

Մարինե Վահրադյան- 2007 թ. ստեղծված Արևմտահայերի հարցերով զբզղվող միջազգային կազմկոմիտեի գործադիր տնօրեն Կարեն Միքայելյանը այս տարվա սեպտեմբերին առաջարկել էր կազմակերպության հերթական համագումարն անցկացնելու համար ներգրավել Հայաստանում գործող հայրենակցական միությունների: Քանի որ գաղափարը մեզ հոգեհարազատ է, Վասպուրականի նոր սերունդ հայրենակցական միությունը արձագանքեց առաջարկին: Ես նաև հայրենակցական միությունների համագործակցության նախաձեռնողներից մեկն եմ. զանգահարեցի իմ գործընկերներին, ներկայացրեցի այդ առաջարկը, ըստ որի` միջազգային կազմկոմիտեն Հայկական հարցի լուծման համար կազմակերպում է հայաստանյան համագումար: Մենք մասնակցեցինք Կարեն Միքայելյանի կողմից կազմակերպված այդ համագումարի նախապատրաստական աշխատանքներին: Կարեն Միքայելյանը նաև դիմել էր գեներալ-մայոր Արկադի Տեր-Թադևոսյանին` Կոմանդոսին, որպեսզի վերջինս ղեկավարի հայաստանյան համագումարի կազմկոմիտեն:

Մենք մասնակցեցինք այդ հավաքին: Ներկա էին նաև գեներալ-մայոր Հայկ Քոթանջյանը, ռուսաստանաբնակ գեներալ-լեյտենանտ Նորհատ Տեր-Գրիգորյանցը, հայրենակցական միությունների ներկայացուցիչներ, ինչպես նաև` ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանը, Արևելագիտության ինստիտուտի տնօրեն Ռուբեն Սաֆրաստյանը, ովքեր ի սկզբանե եղել են այդ կազմակերպության միջազգային կազմկոմիտեի անդամներ: Ընտրվեց հայաստանյան համագումարն անցկացնող գործադիր մարմին, որը ղեկավարեց գնդապետ Ավագ Խաչատրյանը:

Աշխատանքներն ընթացան շուրջ երեք ամիս: Արկադի Տեր-Թադևոսյանը, ով մինչ այդ էլ խոստովանել էր, որ տեղեկատվական դաշտն իր մասնագիտական ոլորտը չէ, բայց, քանի որ վստահել են իրեն, այնուհանդերձ կփորձի պարզաբանել, թե ինչ նպատակներ ունի այդ միջազգային կազմկոմիտեն` հավաքելով համահայկական համագումար Փարիզի Սեվր արվարձանում, որը պետք է կայանա սույն թվականի դեկտեմբերի 10-ին: Այս ընթացքում մենք` հայրենակցական միություններս, նիստեր էինք գումարում, որպեսզի վարչության խորհուրդներն այդ համագումարին մասնակցելու վերաբերյալ որոշում կայացնեին: Ավագ Խաչատրյանն էլ պետք է մասնակցեր այդ նիստերին:

Բացի հայրենակցական միություններից ընտվող պատգամավորներից՝ հայաստանյան համագումարին մասնակցելու համար կազմկոմիտեն պիտի հրավիրեր նաև այլ մասնակիցների: Սակայն, ինչպես հետագայում տեղեկացանք Արկադի Տեր-Թադևոսյանից, Կարեն Միքայելյանը ցուցումներ է տվել  նրան, թե ում հրավիրեն, ում՝ ոչ: Այսինքն՝ հրավիրյալների կազմը որոշում է ինքը:

Հայկազուն Ալվրցյան–Նման ընտրողական մոտեցնան պատճառը ի՞նչն էր:

Մարինե Վահրադյան-Արկադի Տեր-Թադևոսյանը խնդիրը պարզաբանելու համար զրուցեց այդ մարդկանց հետ և պարզեց, որ եղել են գաղափարական և ֆինանսական հարցերի շուրջ վեճեր: Ի վերջո Աշոտ Մելքոնյանի, Արա Պապյանի, Էդիկ Մինասյանի և Արկադի Տեր-Թադևոսյանի համատեղ որոշմամբ կազմվեց պաշտոնական հայտարարություն, ըստ որի` հայաստանյան կազմկոմիտեն չպետք է մասնակցի այդ համահայկական համագումարին, և ոչ մի անհատ կամ խմբավորում լիազորված չէ Հայաստանի անունից ներկայանալ Փարիզում կայանալիք համաժողովին: Մասնակիցների գրեթե կեսը միացավ այս հայտարարությանը և հրաժարվեց մասնակցել հետագա աշխատանքներին: Մյուսները քվեարկեցին աշխատանքները շարունակելու օգտին:

Նաև որոշում ընդունվեց մեկ-երկու օր հետո հրավիրել համագումարը, որպեսզի մինչև դեկտեմբերի 10-ը հասցնեն նաև ստանալ մասնակիցների` Ֆրանսիա մուտքի արտոնագրերը:

Արկադի Տեր-Թադևոսյանը հրաժարվեց ղեկավարել այդ գործադիր մարմինը` պատճառաբանելով, որ տարաձայնություններ են առկա միջազգային կազմկոմիտեի հետ, և քանի որ սփյուռքի նմանատիպ կառույցների միջև չկա միասնական մոտեցում, ինքը չի առաջնորդի իր զինվորներին այնտեղ, որտեղ նպատակները հստակեցված չեն:  

Հայկազուն Ալվրցյան–Ի՞նչ տարաձայնությունների մասին է խոսքը:

Մարինե Վահրադյան-Արկադի Տեր-Թադևոսյանը մեզ տեղեկացրեց, որ միջազգային կազմկոմիտեն Կարեն Միքայելյանի գործունեության անկառավարելիության պատճառով նրան հեռացրել է գործադիր տնօրենի պաշտոնից: Սակայն Կարեն Միքայելյանը հերքում էր դա: Մենք մի փոքր ուշ համոզվեցինք այդ փաստի ճշմարտացիության մեջ: Իմիջիայլոց, միջազգային կազմկոմիտեն հայտարարություն է պատրաստում այդ մասին, որի պատասխանատվությունը դրված է Անդրանիկ Արշակյանի վրա,  ով նույնպես կազմկոմիտեի անդամ է և ժամանակին եղել է Կարեն Միքայելյանի տեղակալը, երբ վերջինս դեռևս գործադիր տնօրեն էր:

Հայկազուն Ալվրցյան–Այդ դեպքում Կարեն Միքայելյանը ու՞մ կողմից էր ձեզ օրակարգ ներկայացրել, ի՞նչ հարցեր էիք քննարկում:

Մարինե Վահրադյան-Մեզանից որևէ մեկը տեղյակ չէր ոչ համագումարի օրակարգի, ոչ էլ Կարեն Միքայելյանի` Փարիզում ընթերցվելիք զեկույցի բովանդակության մասին: Այս իրադարձություններից հետո հաջորդ հավաքը տեղի ունեցավ Գրականության ինստիտուտում: Ինստիտուտի տնօրեն Ավիկ Իսահակյանի պնդմամբ մենք Կարեն Միքայելյանից պահանջեցինք նրա փարիզյան ելույթի տեքստը, որում, պարզվեց, արծարծված է այն  թյուր միտքը, թե իբր Հայաստանի ներկայիս Հանրապետությունը սահմանադրորեն հայտարարված չէ Հայաստանի Առաջին Հանրապետության իրավահաջորդը և իր համոզմամբ «Հայաստանի Հանրապետությունը առնվազն տեսանելի ապագայում ի վիճակի չէ ստանձնելու արևմտահայության ճակատագրին և ապագային առնչվող յուրահատուկ խնդիրների, հատկապես պահանջատիրության խնդրի լուծման առաքելությունը»:

Նա սկզբում մեզ` Տրապիզոն, Զեյթուն և Վասպուրականի նոր սերունդ հայրենակցական միությունների ներկայացուցիչներիս, հայտնել էր, թե միջազգային կազմկոմիտեն փարիզյան համագումարին հանդես չի գալու որևէ քաղաքական հայտարարությամբ: Նա մեզ ասել էր, թե այդ համագումարում զուտ կազմակերպական խնդիրներ են լուծվելու: Փաստորեն նա մեզ խաբել էր և նպատակն ուներ այդ համահայկական համագումարում, ի լուր աշխարհի հայտարարելու, թե Հայաստանի Հանրապետությունը պահանջատիրության իրավունք չունի և մոտ ապագայում էլ չի ունենա:

Մենք նրանից պահանջեցինք, որ ելույթի տեքստից ջնջի այդ հատվածը, բայց նա համառորեն հրաժարվեց, որից հետո հայրենակցական միությունների մեծ մասը և ամբողջ կազմկոմիտեն հրաժարվեցին մասնակցել Հայաստանում կայանալիք հայկական համագումար կոչվածին: Այս համագումարում պետք է ներկայացուցիչներ ընտրվեին` փարիզյան համագումարին մասնակցելու համար:

Հայկազուն Ալվրցյան–Փաստորեն երկու նիստից հետո գրեթե բոլոր մասնակիցները հրաժարվել են աշխատանքներին մասնակցելուց, բայց համագումարը կայացել է: Սա տարօրինակ չէ՞:

Մարինե Վահրադյան-Եթե հայաստանյան համագումարի անցկացման համար ստեղծված կազմկոմիտեն հրաժարվել էր, եթե հրաժարվել էր ղեկավարը` գեներալ Արկադի Տեր-Թադևոսյանը, 18 հայրենակցական միություններից հրաժարվել էր 15-ը, հարց է առաջանում` ո՞վ էր այդ երկու օրվա ընթացքում կազմկոմիտե ստեղծել և որոշում կայացրել, թե պետք է տեղի ունենար հայաստանյան համագումար: Իհարկե` ոչ ոք:

Կարեն Միքայելյանին նույնիսկ դահլիճ չտրամադրեցին Ավիկ Իսահակյանը և կազմկոմիտեի անդամ Բենիկ Հարությունյանը, որոնց նա դիմել էր: Ի վերջո դիմեց գործին անտեղյակ մեկին` մեր կողմից շատ հարգված գրոսմայստեր, Շախմատի ֆեդերացիայի փոխնախագահ Սմբատ Լպուտյանին, որը տրամադրեց Շախմատի ակադեմիայի դահլիճը, որտեղ էլ փողոցից հավաքած և գործից անտեղյակ մարդկանցով համագումար հրավիրեց: Դիմեց նաև անթույլատրելի զեղծարարության. պաշտոնական թերթերում` «Հայաստանի Հանրապետություն» և «Голос Армении» պարբերականներում հայտարարություն հրապարակեց այն մասին, թե այդ ժողովին իբր մասնակցել են հայրենակցական միություններ, որը բացարձակ սուտ է:

Հավելեմ նաև, որ Կարեն Միքայելյանի թույլ տված ստոր զեղծարարությունները կանգ չառան նաև այնպիսի անունների առջև, ինչպիսին է մեր հանրապետության նախագահը. նա ժողովների ժամանակ պարբերաբար մեզ խաբել է` ասելով, թե Սերժ Սարգսյանն ամեն օր զանգահարում է իրեն և հետաքրքրվում կայանալիք համագումարով: Այսինքն` նա շահարկել է այդ գործին անհաղորդ մեր նախագահի անունը: Համենայն դեպս՝ մենք չունենք պաշտոնական տեղեկություն այդ մասին: Կարեն Միքայելյանն անգամ մեզ ասում էր, թե այդ համաժողովին մասնակցելու էին հանրապետության նախագահը, Ամենայն հայոց կաթողիկոսն ու Սփյուռքի նախարարը, սակայն նման մասնակցություններ չեն եղել: Այսինքն` ստեղծում էր մի տպավորություն, թե նույնիսկ նման պաշտոնի տեր մարդիկ, իբր, հետաքրքրված են այդ համագումարով և կիսում են այն տեսակետը, թե Հայաստանի Հանրապետությունը պահանջատեր չէ, ինչը ոտնձգություն է նաև մեր Սահմանադրության դեմ:

Հայկազուն Ալվրցյան-Բայց ըստ հրապարակված հյտարարության՝ համագումարին մասնակցել է 10 հայրենակցական միություն՝ 87 պատվիրակներով:

Մարինե Վահրադյան-Հայաստանի պաշտոնապես գրանցված հայրենակցական միություններից ժողովին մասնակցել են Զեյթուն, Վասպուրական և Համշեն հայրենակցական միությունները: Մյուս հայրենակցական միությունները գրանցված չեն: Վասպուրական նոր սերունդ հայրենակցական միությունը կազմկոմիտեի անդամ էր, իսկ Վասպուրական միությունը կազմկոմիտեի անդամ չէր և երբեք չի մասնակցել աշխատանքներին: Մնացած 3 հայրենակցական միությունները` Կարինը, Էրզրումը և Թվանչը, ոչ միայն չեն մասնակցել, այլև ստորագրել են հետագա աշխատանքներին չմասնակցելու վերաբերյալ կազմկոմիտեի պաշտոնական հայտարարության տակ, որի մասին արդեն ասացի: Ըստ այդ հայտարարության` կազմկոմիտեն որևէ պատվիրակության լիազորություն չի տալիս նման բան անելու: Մենք հանդես ենք եկել նաև մամլո ասուլիսով և պաշտոնապես հայտարարել, որ ոչ մի անձ կամ խումբ լիազորված չէ հայաստանյան կարծիքը ներկայացնելու Արևմտահայերի երրորդ համագումար անվամբ ժողովին, որը պետք է կայանա դեկտեմբերի 10-ին Փարիզի Սեվր արվարձանում:

Մենք սա անվանել ենք դավադրություն` ուղղված մեր պետականության, մեր Սահմանադրության ու միջազգային կոնվենցիաների դեմ:

Հայկազուն Ալվրցյան-Այդ տարաձայնությունները պարզելուց հետո ի՞նչ քայլերի դիմեցիք:

Մարինե Վահրադյան-Բոլոր հայրենակցական միությունները հանդես եկան մամլո ասուլիսով: Մենք հնչեցրեցինք մեր կազմկոմիտեի հայտարարությունը, թե ոչ մեկը լիազորված չէ ներկայացնելու Հայաստանը այդ «համահայկական» երրորդ համագումարին, որը պետք է կայանա Սեվրում: Ներկայացրել ենք նաև մամուլի հայտարարությունը այն մասին, թե թույլ է տրվել զեղծարարություն: Այդ հայտարարությունը` «Իրավագիտական անգրագիտությո՞ւն, թե՞ քաղաքական դիտավորություն» վերնագրով տպագրվել է «Նոյյան Տապան» և «Արմենպրեսս» լրատվական գործակալությունների միջոցով, ինչպես նաև` «Ազգ» օրաթերթում և այլ լրատվամիջոցներում: Ես, կատարելով իմ քաղաքացիական պարտքը, չեմ թույլ տա, որ իմ պետության մեջ  որևիցե կեղծիք հնչի որպես իսկություն:

Հայկազուն Ալվրցյան-Այս կազմակերպական հարցերը՝ մի կողմ: Դուք այդ աշխատանքների ընթացքում, դրանից առաջ կամ հետո երբևէ ձեզ հարց չե՞ք տվել, թե ինչ է նշանակում արևմտահայերի դատ. չէ՞ որ Հայոց հարցը՝ Հայ դատը, միասնական հասկացություն է. այն չի բաժանվում աևելահայի և արևմտահայի դատի: Չե՞ք մտածել, թե ով է այս պառակտումը մտցրել, որին դուք էլ, ինչպես երևում է, որոշ ժամանակ տուրք եք տվել:

Մարինե Վահրադյան-Հայաստանում գործող հայրենակցական միությունները արևմտահայերի ժառանգների կազմակերպություններ են, և արևմտահայության խնդիրը մենք միշտ դիտարկել ենք Միացյալ Հայաստանի ու հայության համատեքստում: Ես կրկնեմ, որ օրակարգից տեղյակ չէինք: Կարեն Միքայելյանը մեզ ասաց, որ կայանալիք համագումարը նվիրված է լինելու Հայկական հարցի լուծման խնդիրներին: Միայն այն ժամանակ, երբ ժողովներից մեկում Արա Պապյանը մեզ պարզաբանումներ տվեց Հայկական հարցի և պահանջատիրության իրավական հիմքերի մասին, և Արկադի Տեր-Թադևոսյանն էլ բացահայտեց զեղծարարությունները, իսկ Կարեն Միքայելյանը հրաժարվեց իր ելույթից հանել այն հատվածը, որի մասին արդեն ասացի, մենք հրաժարվեցինք հետագա մասնակցությունից:

Հայկազուն Ալվրցյան- Դուք ձեր տեսակետը համագումարին ուղարկե՞լ եք:

Մարինե Վահրադյան-Կարեն Միքայելյանը մեզ մի հայտարարություն էր բաժանել, որտեղ կային համագումարի միջազգային կազմկոմիտեի անդամների էլեկտրոնային հասցեները: Ես այդ բոլոր հասցներով ուղարկել եմ գրություն՝ տեղի ունեցած կեղծիքի և մեր դիրքորոշման մասին:

06.12.2011

Akunq.net