Թուրքիայում հայերը կրոնական փոքրամասնություն չեն

Վերջապես Պոլսո պատրիարքի փոխանորդ Արամ Աթեշյանն էլ է համարձակություն ձեռք բերում և թուրքերին հիշեցնում որոշակի կրոնական, պատմական և բարոյական ճշմաըտություններ:

Նոյեմբերի 30-ին Թուրքիայի Կրոնի գործերով վարչության ղեկավար Մեհմետ Գյորմեզն ընդունել է Արամ Աթեշյանին: Քննարկվել են Պոլսո պատրիարքարանի և Կրոնի գործերով վարչության փոխհարաբերությունները: Բանն այն է, որ Գյորմեզը և Աթեշյանը ճիշտ չեն համարում Թուրքիայում մարդկանց ազգային և կրոնական հողի վրա առանձնացնելը, ինչի մասին արտահայտվել են երկու կրոնական գործիչները:

Սակայն տեսակետների այս միասնությունը տարբեր նպատակներ է հետապնդում: Գյորմեզը գտնում է, որ նոր Սահամանդրությամբ կարիք չկա ազգային և կրոնական փոքրամասնություններիn տալ առանձնացված իրավունքներ, ինչը նախատեսված է Լոզանի համաձայնագրով, այլ բոլորը պետք է ունենան նույն իրավունքները` որպես Թուրքիայի քաղաքացիներ:

Իսկ Արամ Աթեշյանի տեսակետը, Գյորմեզի հետ համաձայնությանից զատ, նաև այն է, որ ինքը փոքրամասնության ներկայացուցիչ չէ, քանի որ հազարավոր տարիներ ապրել են այս հողի վրա: Այս մասին նա ասել է Գյորմեզին: Մեր կողմից հավելենք, որ հայերը բնիկ ժողովուրդ են ներկայիս Թուրքիայի տարածքում և հանդիսանում են պատմական այդ վայրում քաղաքակրթություն ձևավորող ժողովուրդ: Հետևաբար տվյալ տարածքում քաղաքակրթության համահեղինակ ազգը չի կարող փոքրամասնություն համարվել և իրավունքներ «մուրալ»:

Ներկայիս Թուրքիա հանրապետությունը համարյա ոչինչ չի պահպանել նախկին Օսմանյան կայսրության քաղաքակրթական ժառանգությունից, և եթե անգամ դրանք պահպանվել են, ապա միայն ազգային փոքրամասնություն համարվող ժողովուրդների մոտ:

Աթաթուրքն անցյալ դարասկզբին փակել է Օսմանյան կայսրության էջը և նոր տոտալիտար ու ֆաշիստական քաղաքակրթություն փորձել սերմանել ու ներդնել ներկայիս Թուրքիայի տարածքում: Անգամ ցեղասպանությունից հետո էլ, երբ ներկայիս Թուրքիայի տարածքում միլիոնավոր հայերից մնացել են ընդամենը հարյուր հազարը, էլի հայերը չենք կարող փոքրամասնություն համարվել: Մենք էլի լիարժեք տերն ու տիրականն ենք սեփական հողին ու դեռևս մասամբ պահպանված մեր քաղաքակրթության հետքերին՝ թեկուզ և Թուրքիա անվանումով տարածքում: Այդ մեր ու հույների, ասորիների, քրդերի նախնյաց երկիրն է առաջին հերթին, հետո նոր միայն նրանցը, ովքեր ժամանել են մոնղոլական տափաստաններից: Միանգամայն ճիշտ է Արամ աթեշյանը, որ ինքը կրոնական և ազգային փոքրամասնության ներկայացուցիչ չէ: Կարևոր չէ, թե ինչպես է ընկալել նրա խոսքը Մեհմետ Գյորմեզը:

30.11.11

Armweeklynews.am