Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը 301-րդ հոդվածի պատճառով կարող է դատապարտել Թուրքիային

Քայհան Քարաջա

Հայկական թեզերին իր աջակցությամբ հայտնի դոկտոր, պրոֆ. Թաներ Աքչամի կողմից խոսքի ազատության խախտման մեղադրանքով Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում Անկարայի դեմ հարուցված դատական գործի վճիռը հրապարակվելու է հոկտեմբերի 25-ին` երեքշաբթի օրը: Սպասվում է, որ դատավճիռը կկայացվի հօգուտ Աքչամի:

Ստրասբուրգ-Թաներ Աքչամը 2007 թ. դիմել է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան և հայտնել, որ Թուրքիայի քրեական օրենսգրքի 301-րդ հոդվածը, որը քննադատվում է նաև եվրոպական կառույցների կողմից, հակասում է Մարդու իրավունքների մասին Եվրոպայի պայմանագրի` խոսքի ազատության վերաբերյալ հոդվածին:

«Հրանտ Դինքը, 301-րդը և մի մեղադրանք»

Աքչամի դեմ Թուրքիայի քրեական օրենսգրքի 301-րդ հոդվածով դատական գործ էր հարուցվել 2006 թ. հոկտեմբերի 6-ին` «Ակօս» շաբաթաթերթում տպագրված և Աքչամի գրքչին պատկանող «Հրանտ Դինքը, 301-րդը և մի մեղադրանք» վերնագրով հոդվածի կապակցությամբ:

Հարցը Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան հասցրած Աքչամը պաշտպանել էր այն տեսակետը, թե Թուրքիայի քրեական օրենսգրքի 301-րդ հոդվածը հակասում է Եվրոպայի մարդու իրավունքների մասին պայմանագրի պատիժների օրինականության, խոսքի ազատության և խտրականության վերաբերյալ հոդվածներին: Աքչամը մշակել էր այն թեզերը, համաձայն որոնց` նշյալ հոդվածը լիովին ակնհայտ է. այն սահմանափակումներ է մտցնում խոսքի ազատության մեջ և կարող է խտրականություն դնող արդյունքների հանգեցնել:

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը դատական հայցի առնչությամբ մի շարք հարցեր էր ուղղել Անկարային և մանրամասներ պահանջել Թուրքիայի քրեական օրենսգրքի 301-րդ հոդվածում 2008 թ. ապրիլի 29-ին կատարված փոփոխությունից առաջ և հետո եղած տարբերակների կապակցությամբ:

Դատարանը տեղեկություններ էր պահանջել թուրքական կառավարությունից, թե գործնականում պետական պաշտոնյաների աչքում ինչ իմաստ են կրում «թրքություն» և «թուրքական ազգ» հասկացությունները, և ինչպես են մեկնաբանվում դրանք:

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը Անկարայից պահանջել էր նաև իր տեսակետը հայտնել` Թուրքիայի քրեական օրենսգրքի 301րդ հոդվածի` Եվրոպայի մարդու իրավունքների պայմանագրին համապատասխան լինել-չլինելու վերաբերյալ, ինչպես նաև տեղեկություններ էր ուզել 2008 թ. ապրիլի 29-ից հետո Թուրքիայի քրեական օրենսգրքի 301-րդ հոդվածի հիմքով սկսված հարցաքննությունների և դատական գործերի քանակի վերաբերյալ:

18.10.2011

http://www.ntvmsnbc.com/id/25289630/