Ավարտին են հասցվել Դիարբեքիրում գտնվող, Մերձավոր Արևելքի ամենամեծ եկեղեցին հանդիսացող և հայկական համայնքի համար Վանի Աղթամարի եկեղեցու չափ կարևոր Սուրբ Կիրակոս եկեղեցու վերականգնողական աշխատանքները, որոնք 3 միլիոն 400 հազար դոլար գումար են արժեցել:
Դիարբեքիրում գտնվող, Մերձավոր Արևելքի ամենամեծ եկեղեցին հանդիսացող և հայկական համայնքի համար Վանի Աղթամարի եկեղեցու չափ կարևոր Սուրբ Կիրակոս եկեղեցու վերականգնողական աշխատանքներն ավարտվել են, և եկեղեցին բացվելու է կրոնական արարողությունների համար հոկտեմբերի 22-ին նախատեսվող օծման արարողությամբ: Դիարբեքիրցի Պոլսո հայոց պատրիարքի գլխավոր փոխանորդ, արքեպիսկոպոս Արամ Աթեշյանը նշելով, որ սույն եկեղեցին մինչև 1915 թ. առաջնորդարան է եղել, հայտնեց, թե բացման օրը համայն աշխարհից հայերի հոսք է լինելու դեպի քաղաք, ովքեր մասնակցելու են պատարագին: Աթեշյանն ասաց. «Մեզ համար այս եկեղեցու մեկ այլ կարևոր կողմն այն է, որ այն հենց մեր սեփականությունն է: Վանում գտնվող Աղթամար կղզու սեփականության վկայականը մեզ մոտ չէ, բայց այս վայրի սեփականության կալվածաթուղթը մեզ է պատկանում, այսինքն` այն մեր սեփականությունն է: Այս եկեղեցու վերականգման շնորհիվ Դիարբեքիրում կզարգանա նաև զբոսաշրջությունը, քանի որ մեծ թվով հավատացյալներ կայցելեն այստեղ: Աշխարհի տարբեր կողմերից ամեն տարի հազարավոր մարդիկ կգան` տեսնելու այս եկեղեցին»:
Զանգը հնչելու է 30 տարվա դադարից հետո
Դիարբեքիրի կենտրոնը եղող Սուր պատմական շրջանի Ֆաթիհփաշա թաղամասում գտնվող, (մի թաղամաս, որին գրքեր են նվիրվել, և որում հոծ բնակվել են հայեր) 350 տարվա պատմական անցյալ ունեցող ու Մերձավոր Արևելքի ամենամեծ եկեղեցին հանդիսացող Սուրբ Կիրակոս եկեղեցում երեսնամյա դադարից հետո առաջին անգամ հնչելու են զանգերը, և պատարագ է մատուցվելու: Մինչև 1915 թ. մայիսի 27-ին հրապարակված «Տեղահանության մասին» օրենքը հայերի օգտագործած Սուրբ Կիրակոս եկեղեցին Առաջին աշխարհամարտի ժամանակ դարձել է գերմանական զորանոց, իսկ հետագայում օգտագործվել է որպես Սյումերբանկի (1933 թ. հիմնված հաստատություն, որը, բանկ լինելով հանդերձ, միաժամանակ զբաղվել է տեքստիլ արդյունաբերությամբ-Ակունքի խմբ.) բամբակի պահեստ: 1960 թ. վերստին կրոնական արարողությունների համար բացված 3 հազար քմ տարածք ունեցող Սուրբ Կիրակոս հայկական եկեղեցին հատկապես 1980 թ. հետո, հայերի` տարբեր պատճառներով Թուրքիայի արևմտյան նահանգներ ու եվրոպական երկրներ գաղթելու հետևանքով գրեթե թողնվել է ճակատագրի քմահաճույքին: Եկեղեցին, որում ծուխ չունենալու պատճառով այլևս պատարագ չէր մատուցվում, և որը ժամանակ առ ժամանակ ենթարկվում էր գողերի հարձակումներին, նաև անտեր լինելու հետևանքով որոշ հատվածներից փլվել էր և վերածվել այնպիսի մի վիճակի, որ այլևս անհնար էր այն օգտագործել:
Դիարբեքիրի Սուրբ Սարգիս-Կիրակոս փոքր հայկական եկեղեցու վաքըֆի կողմից 3 տարի առաջ կատարված նախնական ուսումնասիրությունից հետո մեկնարկեցին եկեղեցու վերականգնողական աշխատանքները: Վերականգման համար Մշակույթի և զբոսաշրջության նախարարությանը դիմած վաքըֆին տրվեց հետևյալ պատասխանը. «Եթե մենք վերականգնենք, թանգարան կդառնա»: Այս պատասխանն ստանալուց անմիջապես հետո վաըքֆը վերականգման համար անհրաժեշտ 3 միլիոն 400 հազար դոլար գումարը գտնելու նպատակով մի քանի երեկույթներ կազմակերպեց ոչ միայն Թուրքիայում, այլ նաև` Եվրոպայում և Ամերիկայում: Այն բանից հետո, երբ պարզվեց, որ հավաքված գումարը չի բավարարելու վերականգնման համար, Դիարբեքիրի քաղաքապետ Օսման Բայդեմիրը ևս հանդես եկավ 1 միլիոն լիրա գումարի չափով նպաստով: Եկեղեցու գլխավոր շինության, ինչպես նաև` պարտեզում գտնվող եկեղեցու, քահանայատան, ճաշատան և դպրատան` 3 տարի առաջ սկսված վերականգնողական աշխատանքներն ավարտին հասցվեցին:
Եկեղեցին Պոլսո հայոց պատրիարքի գլխավոր փոխանորդ, արքեպիսկոպոս Արամ Աթեշյանի կողմից օծվելուց հետո հոկտեմբերի 23-ին բացվելու է կրոնական արարողությունների համար: Այդ օրն այստեղ մատուցվելու է պատարագ, որին մասնակցելու են Թուրքիայից և աշխարհի բազմաթիվ երկրներից ժամանած հայեր: Վանում գտնվող Աղթամար կղզու Սուրբ Խաչ եկեղեցու չափ հայերի համար կարևոր Դիարբեքիրի Սուրբ Կիրակոս հայկական եկեղեցում, վաքըֆի սեփականությունը լինելու շնորհիվ, ցանկացած պահի հնարավոր է կրոնական արարողություններ անել` առանց որևէ հաստատությունից թույլտվություն ստանալու:
«Վերակառուցվելու է նաև զանգակատունը, որը թնդանոթից արկից փլվել էր` մինարեներից բարձր լինելու պատրվակով»
Անցյալում Աղթամար կղզում գտնվող Սուրբ Խաչ եկեղեցու պես առաջնորդարան եղած Դիարբեքիրի Սուրբ Կիրակոս հայկական եկեղեցու զանգակատունն էլ է վերակառուցվելու: Այն բանից հետո, երբ եկեղեցու յուրահատուկ` սոխի գլխի տեսք ունեցող առաջին զանգակատունը 1883 թ. փլվեց կայծակի հարվածից, այս զանգակատան փոխարեն տեղադրվեց հայ վարպետ Դավիթ Հըզըրջըյանի կողմից պատրաստված 29 մ բարձրություն ունեցող մի զանգակատուն, որի վրա ոսկե խաչ էրտեղադրված: Սույն զանգակատունը փլվեց 1915 թ.` քաղաքի մինարեներից բարձր լինելու պատճառաբանությամբ:
Եկեղեցու վաքըֆի վարչական խորհրդի անդամ Թեքին Փաբուչչույանը նշեց, թե առաջին փուլում վերանորոգվել է եկեղեցու շենքը, որպեսզի այն օգտագործվի կրոնական արարողությունների նպատակով, իսկ 1915 թ. թնդանոթի արկից փլված 29 մ բարձրությամբ զանգակատունը վերակառուցվելու է երկրորդ փուլում: Փաբուչչույանը շեշտելով, որ սույն եկեղեցին, դիարբեքիրցի հայերից բացի, շատ կարևոր հոգևոր արժեք է նաև համայն հայության համար, ասաց. «Տարիներ շարունակ մեր այս և նման այլ եկեղեցիները պահպանելու համար ջանքեր գործադրած և իրենց հարստությունները մեր համայնքին նվիրաբերած մեր պապերի սիրույն ցանկացանք, հանուն մեր ազգի, տեր կանգնել մեզ ավանդվածին ու այս հոյակապ կառույցը` իր օրիգինալին համապատասխան տեսքով, հանձնել հաջորդ սերունդներին»:
«Աղթամարը մերը չէ, բայց այս վայրը մեր սեփականությունն է»
Պոլսո հայոց պատրիարքի գլխավոր փոխանորդ, արքեպիսկոպոս Արամ Աթեշյանը, որն ինքն էլ դիարբեքիրցի է, հայտնեց, որ եկեղեցին օծվելու է հոկտեմբերի 22-ին, իսկ հոկտեմբերի 23-ին այստեղ պատարագ է մատուցվելու: Աթեշյանը նաև նշեց. «Սուրբ Կիրակոս եկեղեցին մինչև 1015 թ. առաջնորդարան է եղել: Հետագայում պատրիարքության կենտրոնը դարձավ Ստամբուլը: Այս եկեղեցին մեր ձեռքում մնացած մեր կարևոր ժառանգություններից մեկն է: Մի ժամանակ այստեղ հոգևորականներ էին կրթվում: Հոկտեմբերի 22-ին ու 23-ին Թուրքիայի և համայն աշխարհի բազմաթիվ կողմերից հայերի հոսք է գրանցվելու դեպի Դիարբեքիր, ովքեր մասնակցելու են պատարագին: Մյուս կարևոր կողմը մեզ համար, որ ունի այս եկեղեցին, մեր սեփականությունը լինելու հանգամանքն է: Վանում գտնվող Աղթամար կղզու սեփականության վկայականը մեզ մոտ չէ, բայց այս վայրի սեփականության կալվածաթուղթը մեզ է պատկանում, այսինքն` այն մեր սեփականությունն է: Այս եկեղեցու վերականգման շնորհիվ Դիարբեքիրում կզարգանա նաև զբոսաշրջությունը, քանի որ մեծ թվով հավատացյալներ կայցելեն այստեղ: Աշխարհի բազմաթիվ կողմերից ամեն տարի հազարավոր մարդիկ կգան` տեսնելու այս եկեղեցին»:
http://focushaber.com/surp-giragos-kilisesi-30-yil-sonra-ibadete-aciliyor-h-78323.html
Leave a Reply