Թուրքիան փորձում է ամեն գնով նսեմացնել Ֆրանսիայի հայանպաստ դերը անցյալ դարում: Ֆրանսիայի նախագահ Նիկոլա Սարկոզիի հայաստանյան այցից եւ հայանպաստ հայտարարություններից հետո թուրքական որոշ գիտական շրջանակներ փորձում են նսեմացնել ֆրանսիացիների հայամետ դիրքորոշումը: Հիշեցնենք, որ Թուրքիայի պատմագիտական ընկերության հայկական հետզոտությունների բաժնի ղեկավար, պրոֆ. Քեմալ Չիչեքը թուրքական Haberturk-ին է ներկայացրել ԱՄՆ ազգային արխիվից հանած եւ 1920-ի հոկտեմբերի 4 ամսաթվով թվագրված նամակ, որտեղ նկարագրվում է՝ Սեւրի պայմանագրից հետո Կիլիկիայում ֆրանսիական զինվորների կողմից հայերի հանդեպ բռնություններ կիրառելու «փաստերը»:
Փաստաթուղթը վերաբերում է պատմական այն անցուդարձին, երբ 1920թ. օգոստոսի 4-ին հռչակված Կիլիկիայի հանրապետությունը լուծարվեց Ֆրանսիական պրոտեկտորատի կողմից, քանի որ այն չարժանացավ Ֆրանսիայի իշխանությունների հավանությանը: Իրապես Ֆրանսիան այդ տարիներին թույլ չի տվել, որ հայերը պետություն ստեղծեն Կիլիկիայում, անգամ զինվորական կոպիտ միջամտություն է եղել այդ գործընթացին: Սակայն հնարավոր է, որ այդ պարագայում հայության շահերը չեն համընկել Ֆրանսիայի և նրան դաշնակից այլ երկրների իշխանությունների քաղաքական շահերի հետ:
Մյուս կողմից՝ հարց է ծագում, թե այդ դեպքում ինչու՞ են ամեն տարվա հունվարի 1-ին թուրքերը Կիլիկիայի պատմական կենտրոն Մերսին քաղաքում մեծ հանդիսությամբ նշում քաղաքը հայերից և ֆրանսիացիներից ազատագրելու օրը: Այսինքն՝ թուրքերն ընդունում են , որ անցյալ դարի 20-ական թվականներին հայերը և ֆրանսիացիները միասին պայքարել են թուրքական զինված ուժերի դեմ որպես դաշնակիցներ: Եթե այդպես չլիներ, ապա նրանք կնշեին միայն ֆրանսիացիներից քաղաքի ազատագրման օրը: Սակայն ամեն տարի պաշտոնապես ֆրանսիացիների կողքին հիշատակվում է նաև հայերի անունը:
Armweeklynews.am 11.10.11
Leave a Reply