Հայերի պատմությունը Քընալը կղզում. մի թերթի հետքերով. 5

«Դպրաց դասն» ու եկեղեցական երգչախումբը

 Եկեղեցու և դպրոցի՝ ճշմարիտ ուղու վրա դնելու կարևորությունը հասկացող կղզիաբնակ հայերի համար ցավ էր, որ իրենց ընտանիքները կտրված են հոգևոր կյանքից, իսկ իրենց երեխաները` կրթությունից: Նրանք ցանկանում էին, որ եկեղեցի և դպրոց ունենան, 1850-ական թթ. այս խնդրանքով դիմում են բալաթցի պատրիարք Հակոբոս Սերոբյանին: Մյուս կողմից՝ նույն հայերը իրենց երեխաներին կրթելու համար հարևան Սամաթիայից երիտասարդ, հարգարժան Անդրեաս վարժապետ Չիզմեջյանին հրավիրում են բավականաչափ հեռվում գտնվող հայկական կղզի: Չիզմեջիյանը եկեղեցուց և դպրոցից զրկված գյուղում վարժապետություն է անում ներկայիս Չիանրլը (Չինարենիների) պալատի զառիվերի դարավոր բարդիների շուքի տակ: Ըստ էության՝ 19-րդ դարի կեսերին սա հայկական կղզում «Դպրաց դասի» նշանակություն ուներ:

 Առաջին աշխարհամարտին և դրան հետևած զինադադարի օրերին նախկինի պես շարունակվում էր Քընալը կղզու հոգևոր կյանքը, որի հիմնական սյուներն էին քահանա Վահանա Խովյանն ու եկեղեցական երգչախմբի անդամները: Քահանա Վահանը, 1914 թ. սեպտեմերի 10-ի իր նամակում եկեղեցական երգչախմբի մասին տեղեկացնում է պատրիարքարանին: Երգչախմբի անդամներից ոմանք աշխատանքի պատճառով եթե ամեն առավոտ չէին կարողանում գալ եկեղեցի, ապա ամեն կիրակի և տոներին առանց բացառության պատարագ էր կատարվում:

Աղբյուրը` Գրիգոր Դամադյան,Վաղարշակ Սերոբյան, «Ներսեսյան երգչախումբ» «Եկեղեցական երգչախումբ» հատվածից, 2007 թ.:

17-րդ դարում հայկական կղզի էր

Դպիր Սիմեոն Լեհացին, 17-րդ դարի իր ուղեգրության մեջ Ներսես կղզու մասին (ներկայիս անունը Յասսի է) խոսելուց հետո անդրադառնալով Քընալը կղզուն, ասում է` «մյուս կղզում էլ են հայեր եղել»:

Աղբյուրը` Սիմեոն Դպիր Լեհացու Ուղեգրություն, Սիմեոն, Պատմության մեջ հայերը 1608-1619, «Չիվիյազըլարը», Ստամբուլ, 1999:

«Ակօս», թիվ 797