1500 տարվա պատմություն ունեցող Կարմիր եկեղեցու վերականգնումն սկսվել է

Մուրադ Օնջեր Թաշ

Սկսվել է Համաշխարհային հուշարձանների հիմնադրամի կողմից «2008 թ. աշխարհի` ամենամեծ վտանգի տակ գտնվող 100 պատմական հուշարձանների ցանկ»-ում ընդգրկված 1500 տարվա պատմություն ունեցող Կամիր եկեղեցու վերականգնումը:

Սկսվել է Համաշխարհային հուշարձանների հիմնադրամի կողմից «2008 թ. աշխարհի` ամենամեծ վտանգի տակ գտնվող 100 պատմական հուշարձանների ցանկ»-ում ընդգրկված 1500 տարվա պատմություն ունեցող Կամիր եկեղեցու վերականգնումը:

Կապադովկիայի բարեկամների միության Թուրքիայի ներկայացուցիչ Օսման Նուրի Դիլերը, միություն, որի կենտրոնը գտնվում է Փարիզում, Անադոլու գործակալության թղթակցին տված հարցազրույցում նշեց, որ Կապադովկիայի բարեկամների միությունը հիմնվել է ֆրանսիացի քահանա Պիեր Բլանշարի` Կապադովկիա այցին մասնակից այն ինժեներների, ճարտարապետների, արվեստի պատմության մասնագետների և բյուզանդագետների կողմից, ովքեր Ֆրանսիայում իրականացրել են մեծ նախագծեր:

Դիլերը նաև հայտնեց, որ Կարմիր եկեղեցին վերականգնելու և այն զբոսաշրջիկների առաջ բացելու նպատակով հիմնված միությունը և վերոհիշյալ քահանան Ֆրանսիայում ամեն տարի Կապադովկիայի թեմայով կոնֆերանսներ է կազմակերպել և լուսանկարչական ցուցահանդեսներ բացել:  

Դիլերն արձանագրելով, թե իրենք, որպես միության ներկայացուցիչներ, ապահովել են, որպեսզի Կարմիր եկեղեցին ներառնվի Համաշխարհային հուշարձանների հիմնադրամի ցանկում, ասաց. «Մեր աշխատանքների արդյունքում Կամիր եկեղեցին ընդգրկվեց Համաշխարհային հուշարձանների հիմնադրամի «2008 թ. աշխարհի` ամենամեծ վտանգի տակ գտնվող 100 պատմական հուշարձանների ցանկ»-ում: Այդ հանգամանքը թե’ համաշխարհային հասարակայնությանը ներկայացրեց Կարմիր եկեղեցին և թե’ դյուրացրեց եկեղեցու վերականգնման համար գումարի աղբյուրների հայթայթումը»:
Աջակցություն Ֆրանսիայից, Ամերիկայից և Հունաստանից

Դիլերը հայտնելով, թե Կարմիր եկեղեցու վերականգման համար աջակցություն է ստացվել Ֆրանսիայից, Ամերիկայից, Հունաստանից ու Թուրքիայից, նաև արձանագրեց. «Կարմիր եկեղեցու վերականգնման համար անհրաժեշտ գումարն ընդհանուր կազմում է մոտ 500 հազար եվրո: Մենք առայժմ գտել ենք 150 հազարը: Այդ օգնությունները Համաշխարհային հուշարձանների հիմնադրամի միջոցով ստացվել են ամերիկացի բարերարներից, Ֆրանսիայում գտնվող մեր միության անդամներից, Հունաստանում բնակվող բարեգործներից և Թուրքիայի «Քոչ» հիմնադրամից: Կարծում ենք, որ վերականգնումն սկսելու հետ այդ աջակցությունները կշարունակվեն»:

Դիլերը շեշտելով, որ Կարմիր եկեղեցու վերականգնման նախագծի պատասխանատուն Յըլդըզի տեխնիկական համալսարանի Ճարտարապետության ֆակուլտետի վերականգնումների բաժնի նախկին նախագահ, դոկտոր, պրոֆ. Իսմեթ Աղարյըլմազն է, նշեց. «Վերականգնման նախագիծն իրականացնելու համար բոլոր թույլտվություններն ստացվել են, և մի ֆիրմայի հետ պայմանավորվելուց հետո աշխատանքները` սկսվել»:

Նախ փրկվելու է գմբեթը

Դիլերն ընդգծելով, թե Կարմիր եկեղեցու վերականգնողական աշխատանքներն սկսելու են գմբեթից, շարունակեց. «Գմբեթը փլվելու վրա է, և այս տարվա աշխատանքների վերջում այն փրկելու ենք: Գմբեթի տակ գտնվող ավերված հատվածները վերակառուցելով` վերականգնելու ենք այն: Հետագայում ստացվելիք գումարներով էլ նախագիծը 4-5 տարվա մեջ ավարտին ենք հասցնելու, և եկեղեցին բացվելու է զբոսաշրջիկների առաջ»:

Դիլերը հայտնելով, որ Կապադովկիայի առաջին եկեղեցիներից մեկը եղող Կարմիր եկեղեցին կարևոր տեղ է զբաղեցնում հավատքի զբոսաշրջության մեջ, նաև նշեց.

«4-րդ դարում ապրած ուղղափառության հիմնադիրներից Սուրբ Գրիգորը (Ի նկատի ունի Գրիգոր Լուսավորչին) Ստամբուլից (Կոնստանդնուպոլիս) Գյուզելյուրթ (Կարբալլա) վերադառնալուց հետո կյանքի վերջին տարիներն անցկացրել է մի ագարակում: Սուրբ Գրիգորի վախճանվելուց հետո նրա հիշատակին 6-րդ դարում կառուցվել է Կարմիր եկեղեցին: Ճարտարապետության տեսանկյունից հայկական և ասորական եկեղեցիների ընդհանուր առանձնահատկությունները կրող սույն եկեղեցին ուխտավայր է դարձել քրիստոնյաների համար: Եկեղեցին կարմիր գույն ունենալու պատճառով մեր օրերում հայտնի է Կարմիր եկեղեցի անունով: Կապադովկիայի ամենահին և հազվագյուտ եկեղեցիներից մեկը եղող Կարմիր եկեղեցին վերականգնվելուց հետո մեծապես կնպաստի Կապադովկիայի զբոսաշրջության զարգացմանը և մեծ արժեք կտա Գյուզելյուրթին»:

Դիլերը հավելեց, որ եկեղեցին նաև կընդգրկվի շրջագայությունների ցանկում:

Անադոլու գործակալություն

16.07.2011