Հռոմի Պապը Աբդուլ Համիդ Երկրորդին գթության կոչ է արել

Վատիկանը ծանուցեց, թե մեկ հատորով հրատարակելու է իր գաղտնի արխիվներում Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ փաստաթղթերն ու վավերագրերը: Իսկ Վատիկանի գաղտնի արխիվների տնօրեն Պագանոն գրքից օրինակներ բերելիս հայտնեց, որ Հռոմի Պապ Լեո 13-րդը 1896 թ. գթության կոչ է արել Աբդուլ Համիդ 2-րդին:

Վատիկանի գաղտնի արխիվների տնօրեն Սերջիո Պագանոն նախանցյալ օրը հայտարարեց, որ  մեկ հատորով տպագրվելու են Հայոց ցեղասպանության մասին վավերագրերը: Գալիք տարվա փետրվար ամսին նախատեսվող “Lux in Arcane” («Շքեղություն գաղտնիքներում») ցուցահանդեսի շնորհանդեսի մասին ելույթ ունեցած եպիսկոպոս Պագանոն գրքի հրատարակումից առաջ հարցազրույց է տվել «Վաթան» օրաթերթին: Պագանոն շեշտելով, որ տվյալ փաստաթղթերը վերաբերում են 1894-1897 թթ. կատարված ողբերգական դեպքերին, նշեց. «Հռոմի Պապ Լեո 13-րդը այդ ժամանակաշրջանում` 1896 թ., հաղորդակցության մեջ մտնելով սուլթանի հետ, վերջինիս կոչ է արել վերջ տալ այդ շրջանում իրականացվող ցեղասպանությանը և գթություն ցուցաբերել»:

Ընթերցողներին ենք ներկայացնում որպես աշխարհի ամենագաղտնի և ամենամեծ արխիվ հայտնի Վատիկանի գաղտնի արխիվների տնօրենի տված տեղեկությունները` հայերի առնչությամբ.

« Ավագ քահանային ստիպել են պարել»

(Մի ականատեսի ուղարկած վկայությունը Էրզրումից).

 «Տեսա բազմաթիվ երեխաների սպանվելը: Տեսա, թե ինչպես էր իմ զարմիկը` Դոնոն, տնից փախչում` երկու տարեկան երեխան ուսին, և թե ինչպես նա թնդանոթի հարվածից տապալվեց գետնին: Եկան երկու զինվորներ և փոքրիկ երեխայի աչքի առաջ սպանեցին Դոնոյին… Տեսա, թե ինչպես զոհվեց քաղաքի մեր ավագ քահանան: Աչքերը հանել էին, մորուքը` պոկել: Սակայն նրան սպանելուց առաջ զինվորները բռնել էին և ստիպել պարել նրան»:  

«Երեխաներին կտոր-կտոր էին արել»

 (Մուստաֆա Սյուլեյման անունը կրող մի թուրք զինվորից ստացված տեղեկությունը).

«Մտանք հայկական գյուղերը և անխտիր բոլորին սպանեցինք` առանց սեռ ու տարիք նայելու: Մեզ հետ եկած քրդերը հատկապես կողոպտեցին հայկական տները: Տարեց և անդամալույծ շատ մարդիկ թաքնվել էին քաղաքի կենտրոնում գտնվող մեծ դպրոցում, սակայն նրանց էլ սպանեցինք, քանի որ դա էր պահանջում մեր ստացած հրամանը: Նմանապես սպանեցինք նաև նրանց, ում գտանք եկեղեցում: Ղելիեգուզան գյուղում սպանվեցին կամ էլ ձերբակալվեցին 800 հայեր: Վարդապետ Օհաննեսի աչքերը հանել էին, քիթը, ականջներն ու մորուքը` պոկել և խեղդելուց հետո օդ էին բարձրացրել սվինների վրա: Ես ոչ մի երեխա չեմ սպանել: Նույնիսկ երկու մանուկի փրկել եմ: Երեխաներին երեք օր շարունակ թաքցրել եմ իմ վրանում, բայց մի օր երբ վերադարձա վրանս, նրանց մարմինները կտոր-կտոր արված գտա»:

«Պապի` գթության կոչը դեռ պետք է ապացուցվի»

Մալթեփե համալսարանի Աթաթուրքի սկզբունքների և հեղափոխության պատմության բաժնի ղեկավար ու «Հայկական դեպքերի» մասնագետի օգնական, դոկտոր Չեքիչը հայտնեց, թե ամերիկացի պատմաբանները հայտնաբերել են, որ Կապույտ գրքում տեղ գտած այն անձինք, որոնք ենթադրաբար սպանվել են, իրականում եղել են թուրքերին կոտորած դաշնակցականների ավազակախմբերի անդամները, և որ Վատիկանը խեղաթյուրել է այդ տեղեկությունները: Ինչ վերաբերում է Հռոմի Պապի` Աբդուլ Համիդին ուղղված կոչի ենթադրությանը, ապա դոկտոր Չեքիչն արձանագրեց, թե այդ ենթադրությունը դեռ պետք է հիմնավորվի անհրաժեշտ փաստաթղթերով: (Վաթան)

09.07.2011

Աքշամ

http://www.aksam.com.tr/papa,-ii.-abdulhamide-merhamet-cagrisi-yapmis–53490h.html