Կոսովոյի դպրոցներում դասերի ժամանակ օգտագործվող քարտեզներում տեղ գտած «Քուրդիստան» և «Հայաստան» գրությունները

Կոսովոյի պետական դպրոցներում օգտագործվող քարտեզներում Թուրքիայի սահմանների մեջ գտնվող շրջանների հյուսիսարևելյան հատվածը ներկայացվում է որպես Armenia (Հայաստան), իսկ հարավարևելյան հատվածը` Քուրդիստան:

Մտավախություն կա, թե Կոսովոյում կրթությանն աջակցություն ցուցաբերելու նպատակով արտասահմանից ուղարկված քարտեզներում Թուրքիայի Հանրապետության հարավարևելյան մասը որպես Քուրդիստան ներկայացնելը երիտասարդ ուղեղներում խառնաշփոթության տեղիք կտա: Բացի քարտեզներից՝ ալբաներենով գրված աշխարհագրության և պատմության դասագրքերում նույնպես տեղ են գտել թուրք ժողովրդին ուղղված վիրավորական նախադասություններ: 9-րդ դասարանի աշխարհագրության դասագրքում Թուրքիայի հարավարևելյան մասը տեղ է գտել որպես Քուրդիստան, իսկ 4-րդ դասարանի պատմության դասագրքերում էլ հանդիպում են թուրքերին ուղղված վիրավորական արտահայտություններ: Կոսովոյում Թուրքիայի ներկայացուցիչները քարտեզների և դասագրքերի կապակցությամբ ասում են, որ հանդես են եկել անհրաժեշտ միջոցառումներով:

Կրթության վարչություն. առկա քարտեզները վերացվելու են

Թեմայի առնչությամբ «Դողան» լրատվական գործակալությանը հարցազրույց տված Պրիզրենի քաղաքապետարանի կրթության վարչության՝ թուրքերենով մատուցվող կրթության համակարգող Օրհան Վոլքանը հայտնեց, թե իրենք տեղյակ են այդ քարտեզների մասին: Վոլքանը նշեց. «Եթե չեմ սխալվում, 5 տարի առաջ իտալական թե ամերիկյան մի կազմակերպությունից էին Պրիզրենի կրթության վարչություն նման քարտեզներ հասել: Մենք, որպես Կրթության վարչություն, միջոցներ էինք ձեռնարկել դրա դեմ և անմիջապես գործի անցել ու մեջտեղից վերացրել այդ քարտեզները: Այն հանգամանքը, որ որոշ դպրոցներում այդ քարտեզները շարունակում են օգտագործվել, ինձ շոկի մեջ գցեց: Մենք իսկույն կմիջամտենք: Ես խոստանում եմ, որ դպրոցներից կվերացնեմ այդ քարտեզները»:

«Քուրդիստանը տեղ է գտել ոչ միայն քարտեզներում, այլ նաև` աշխարհագրության դասագրքերում»

Քարտեզների առնչությամբ մեկնաբանություններով հանդես եկած՝ Կոսովոյի թուրք ուսուցիչների միության նախագահ Ֆերհաթ Աշըքֆերքին հայտնեց, որ իրենք, որպես կազմակերպություն, ալբաներենով մատուցվող կրթության մեջ օգտագործվող պատմության, երաժշտության և աշխարհագրության դասագրքերում գտել ու թարգմանել են թուրքերեն լեզվին ու Թուրքիայի Հանրապետությանն ուղղված վիրավորական բնույթի արտահայտությունները: Աշըքֆերքին նշեց. «Եթե անկեղծ ասեմ, ես տեղյակ չէի, որ դպրոցներում նման քարտեզներ են օգտագործվում: Այդ քարտեզները, ամենայն հավանականությամբ, Ֆրանսիայից են բերվում: Նույն բանը տեղ է գտել նաև ալբաներենով գրված աշխարհագրության 9-րդ դասարանի դասագրքում: Այսինքն` գոյություն ունի Քուրդիստանի քարտեզ»:

Աշըքֆերքին շեշտելով, թե իրենք նմանատիպ գրություններն ու քարտեզները մինչ այդ էլ են գտել ու թուրքերեն թարգմանել և մի թղթածրարով ուղարկել Թուրքիայի Հանրապետության Համակարգող գրասենյակ, Կոսովոյի ազգային կրթության նախարարություն, Կոսովոյի թուրքական գումարտակի հրամանատարություն, Կոսովոյի թուրքական ներկայացուցչական կազմի նախագահություն և Թուրքիայի Հանրապետության ազգային կրթության նախարարություն, ասաց. «Դրանից անմիջապես հետո որոշ գրքերից հանվել էին թուրքերենին և թրքությանն ուղղված վիրավորական բնույթի որոշ գրություններ»:

Աշըքֆերքին նշելով, թե իրենք համատեղ հանդիպումներ են ունեցել Պրիզրենի կրթության վարչության հետ, հայտնեց, թե իրենք դպրոց առ դպրոց մտնելով` պահանջելու են, որ այդ քարտեզները չօգտագործվեն: Աշըքֆերքին ալբաներենով  4-րդ դասարանի պատմության դասագրքերում տեղ գտած թուրքական դրոշը ձիու սմբակների տակ ոտնակոխ անելու նկարի և թուրք զինվորներին ուղղված վիրավորանքների կապակցությամբ ասաց հետևյալը. «Այդ վիրավորաքն ուղղված է ոչ թե Օսմանյան Կայսրությանը, այլ Կոսովոյում բնակվող թուրքերին և ողջ թուրքական աշխարհին»:

Աշըքֆերքին, հատվածներ ընթերցելով այն թարգմանություններից, որ իրենք արել են դասագրքերից, ցույց տվեց նաև թղթածրարի մեջ ընդգրկված այն տողերը, որոնցում Թուրքիայի արևելյան հատվածը ներկայացվում է որպես Քուրդիստան:

«Նոր շրջանում խորհրդարանը պետք է անի անհրաժեշտը»

Կոսովոյի խորհրդարանի փոխնախագահ Էնիս Քերվանը խնդրի առնչությամբ մեզ տված հարցազույցում ասաց, որ անցած շրջանում ի նկատի առնելով նման որոշ անարդարություններ` աշխատանքներ են կատարել` միջոցներ ձեռնարկելու ուղղությամբ, և դրանց մասին հաղորդել են հաստատություններին: Քերվանը նշեց. «Կոսովոյի կրթության նախարարության և մյուս նախարարությունների` Թուրքիայի հաստատությունների հետ կնքած արձանագրությունների արդյունքում և այստեղ կատարված աշխատանքների շնորհիվ սկսել են որոշ քայլեր ձեռնարկվել, սակայն, արտահերթ ընտրությունների անցկացման հետ մեկտեղ, Կոսովոյի կրթության նախարարության` կրթության մասին օրենքներում կատարված փոփոխությունները, ցավոք, չեն կարողացել հասնել Կոսովոյի խորհրդարան: Մեր մաղթանքն է, որ անցած շրջանում սկսված այդ նախաձեռնությունները, նոր շրջանում կյանքի կոչվելով, լուծեն այդ խնդիրը: Հետևաբար` Կոսովոյի խորհրդարանի աշխատանքներն սկսվելու հետ մեկտեղ կրթության նախարարությունում կրթության մասին օրենքներում կատարված փոփոխությունները և գրավոր առաջարկները նախատեսում են ներկայացնել խորհրդարան: Խորհրդարանում մեզ վրա ընկած պարտականություններն իրականացնելուց հետո հանձնաժողովների հետ մեկտեղ կվերացնենք այդ անարդարությունը, և Կոսովոյի կրթության նախարարությունը կվերացնի այդ անիրավացիությունը, որն ուղղված է Կոսովոյի կրթության նախարարությանը, կոսովաբնակ թուրքերին, Կոսովոյի համայնքներին և, ընդհանրապես, Կոսովոյին: Ինչպես տեղյակ եք, Կոսովոյի կրթության նախկին նախարարը ևս հանդես է եկել սույն հարցի վերաբերյալ մեկնաբանություններով և միջոցներ ձեռնարկել»:

«Դողան» լրատվական գործակալություն

26.02.2011