ՄԱՐԶՎԱՆ

ՄԱՐԶՎԱՆ, Մարսվան. քաղաք Սեբաստիայի (Սվազ) նահանգում (այժմ` Թուրքիայի Ամասիայի նահանգի վարչական կենտրոնը): Գտնվում է Իրիս (Եշիլ ըրմակ) գետի ավազանում՝ Ամասիայից 60 կմ հյուսիս-արևմուտք: Տարբեր ժամանակներում այն տիրել են հույները, հռոմեացիները, XVIդ.` օսմանյան թուրքերը:

1914թ. ուներ 35 հազար բնակիչ, որոնցից 14 հազարը` հայեր, մնացածը` թուրքեր, հույներ: Հայերն զբաղվել են արհեստներով, առևտրով: Հայտնի էին Մատուռ, Լուս աղբյուր և Խաչին լեռ անունով ուխտավայրերը: Հայերն ունեին 3 եկեղեցի և դպրոցներ (Ազգային ճեմարան, Հռիփսիմյան): Գործել ` «Կրթասիրաց միություն» մշակութային ընկերությունը, լույս են տեսել «Զեփյուռ» (1889թ.), «Արուսյակ» (1889թ.), «Հայկունի» (1910-14թթ.) «Բողբոջ» (1911-14թթ.), «Նոր այգ» (1910-14թթ.) հայ պարբերականները:

Մարզվանի հայերը տեղահանվել են 1915թ. Մեծ եղեռնի ժամանակ: Մեծ մասը զոհվել է գաղթի ճանապարհին:

Հայկական համառոտ հանրագիտարան, Հատոր 3, Երևան, 1999: