ՊԱՐՏԻԶԱԿ

ՊԱՐՏԻԶԱԿ, (այժմ` Բախչեջիկ). հայաբնակ գյուղաքաղաք Թուրքիայում` Իզմիթից (Նիկոմեդիա) 20 կմ հեռավորության վրա՝ Իզմիթի ծովախորշի հարավարևելյան ափին` անտաառապատ լեռների ստորոտին:

Հիմնադրել են Սեբաստիայի նահանգի Պարտիզակ գավառից գաղթած հայերը XVIդ.: XXդ. սկզբին ուներ մոտ 10 հազար բնակչություն:

Կլիման բարեխառն է և առողջարար: Եղել է Կ.Պոլսի հայ մտավորականության ամառանոց:

Մինչև 1912թ. քաղաքի կառավարումը գտնվել է հայ պաշտոնյաների ձեռքին (վերջին հայ կառավարիչն էր գրող, հասարակական գործիչ Հ. Տեր-Հակոբյանը):

Բնակչությունը հիմնականում զբաղվում էր ծխախոտագործությամբ շերամապահությամբ, փայտի ու քարածխի արտադրությամբ:

Գործել են ինչպես Հայաստանյայց առաքելական, այնպես էլ կաթոլիկ և բողոքական եկեղեցիներ, ութ դպրոց, որոնցից մեկը`բարձրագույն: Հրատարակվել են «Փարոս» (1910-12թթ.), «Պայքար» (1912-14թթ.) «Մեղու» (1912-1914թթ.) և այլ պարբերականներ:

1915թ. Պարտիզակի հայերը Նիկոմեդիայի գավառի հայ բնակչության հետ ենթարկվել են տեղահանության և կոտորածի: 1918թ. ջարդից փրկված 3500 պարիտզակցի վերահաստատվել են հայրենի ավանում, 1920թ.` հույն-թուրքական պատերազմի ժամանակ կրկին տեղահանվել են:

Պարտիզակում են ծնվել Վ. Հացունին, Ա. Ղազիկյանը, Մ. Պոտուրյանը, Թ. Գուշակյանը, Գ. Ալեմշահը և ուրիշ արևմտահայ մտավորականներ:

շՀայկական համառոտ հանրագիտարան, Հատոր 4, Երևան, 2003: