ՍԱՐԻՂԱՄԻՇ. քաղաք Կարսի մարզում՝ Մեծրաց լեռների հարավային ստորոտին՝ Կարոց գետի վերին հոսանքի` Եղեգնուտի աջ ափին: Հնում հավանաբար կոչվել է Եղեգնուտ, որից էլ հետագայում առաջացել է թուրքական Սարիղամիշ անվանումը: Սարիղամիշը բաղկացած էր Վերին և Ստորին թաղերից, որոնք անցյալում եղել են երկու կից գյուղեր:
Սարիղամիշի հայերն զբաղվել են երկրագործությամբ, անասնապահությամբ, առևտրով և արհեստներով: Ունեցել են եկեղեցի ու վարժարան:
1877թ. հունիսին Սարիղամիշը գրավել են ռուսական զորքերը և կամավորական ջոկատները: 1913թ. ավարտվել է Կարս-Սարիղամիշ երկաթուղու կառուցումը, ինչը նպաստել է Սարիղամիշի տնտեսական վերելքին:
Առաջին համաշխարհային պատերազմի սկզբին ռուսական զորքերը Սարիղամիշի մոտ գլխովին ջախջախել են թուրքական զորքերին:
Օգտվելով ռուսական ռազմաճակատի քայքայումից`1918թ. ապրիլի Սարիղամիշի հայերը ենթարկվել են քեմալական զորքերի կոտորածներին ու կողոպուտներին: Մեծ մասին հաջողվել է հայկական փոքրաթիվ կայազորի հետ Կարսով նահանջել Արևելյան Հայաստան:
1918թ. ապրլին թուրքական զորքերը նահանջել են Կարսի մարզից, և վերականգնվել է 1914թ. սահմանագիծը: Սակայն 1920թ. սեպտեմբերի 29-ին թուրքական զորքերը վերստին զավթել են Սարիղամիշը:
Հայկական համառոտ հանրագիտարան, Հատոր 4, Երևան, 2003:
Leave a Reply