ՍԱՍՈՒՆ

ՍԱՍՈՒՆ, Ծմակ. Քաղաք Մեծ Հայքի Աղձնիք աշխարհի Սասուն գավառամ, Մուշ քաղաքից 20-22 կմ հարար: Հավանաբար պետք է հասկանալ Սասանի բերդը:

Սասունի բերդ, Դավթաբերդ, Դավթի բերդ, Սանասանա, Սանաասն, Սանասանք, Սասան, Սասունցի Դավթի բերդ, Քաղկիկ, Քաղքիկ. բերդ Մեծ Հայքի Աղձնիք աշխարհի Սասան գավառում՝ Ծովասար լեռան հարավային կողմում՝ Կապաս և Կուս գետերի միախառնման տեղում գոյացած եռանկյունաձև տարածքի բարձրաբերձ ժայռի կատարին: Բերդի պարիսպների երկարությունը՝ 3000, լայնությունը՝ 100 քայլ է, կառուցված է կարմրավուն խոշոր քարերով և կրաշաղախով: Պարիսպների բարձրությունը եղել է 20-25 մ, որոնք եռանկյունաձև շրջապատում Էին գագաթային մասը: Պարսպաշարի վրա դրսից կամարներ են եղել: Բերդի ներսում եղած բնական քարանձավներն օգտագործվել են իբրև պահեստ ու ախոռ: Դեպի ստորոտները գնացող սալահատակ ճանապարհի հետքերը նկատվում էին մինչև 1915 թ: Խմելու ջուրը բերվել է Ծովասարի աղբյուրներից՝ կավե խողովակներով:

Սասունի բերդը Աղձնիքի նշանավոր ամրություններից մեկն էր, որտեղ շատ հաճախ ապաստանել ու օտար զավթիչների դեմ ինքնապաշտպանական կռիվներ են մղել շրջակայքի բնակիչները: Այստեղ սասունցիները պաշտպանվել են նաև 1894 և 1904 թթ. թուրքական ջարդարարներից: 1904 թ. օգոստոսի 3-ին Սասանի բերդը վերջնականապես քանդվել ու ավերվել է: Ասորեստանի թագավոր Թգլաթպալասար III-ի արձանագրության մեջ Ուրարտուում հիշատակված Սասսու բերդը պետք է որ Սասանի բերդը լինի: