ՏԵՎՐԻԿ

ՏԵՎՐԻԿ, Տիվրիկ, Դիվրիգ. քաղաք Փոքր Հայքում, Ակնիից 50 կմ հյուսիս-արևմուտք: Տևրիկը հիմնադրել է պավլիկյանների առաջնորդ Կարբեասը 855թ.` այն դարձնելով գլխավոր կենտրոն (արաբ պատմիչ Տաբարին Տևրիկը անվանել է Կարբեասի քաղաք): 856-873թթ. եղել է նշանավոր հենակետ պավլիկյան և արաբական զորքերի համար` բյուզանդացիների դեմ նրանց համատեղ պայքարում: Բյուզանդական զորքերը 873թ. պարտության են մատնել պավլիկյաններին, գրավել Տևրիկը: XIդ. վերջին Տևրիկին տիրել են սելջուկները, 1243թ.` մոնղոլները, XVIդ. սկզբին` թուրքերը:

1915թ. ուներ 12 հազար բնակիչ, որից 4 հազարը` հայեր, զբաղվել են արհեստներով, առևտրով, այգեգործությամբ: Ունեցել է երեք եկեղեցի` Ս. Աստվածածին, Ս. Երրորդություն և մեկ բողոքական, որոնց կից` նաև դպրոց և երկու վարժարան: Ներսեսյան կամ Ազգային վարժարանում սովորել է 500 աշակերտ, դասավանդել 14 ուսուցիչ: Տևրիկից գաղթած հայերը Կ.Պոլսում հիմնել են Ուսումնասիրաց ընկերությունը, որն օգնել է այդ վարժարաններին:

Հայ բնակիչները տեղահանվել են Մեծ եղեռնի տարիներին: Նրանց մեծ մասը զոհվել է, փրկվածները տարագրվել են օտար երկրներ: 1955թ. Տևրիկում բնակվել է 500 հայ ընտանքի:

Հայկական համառոտ հանրագիտարան, Հատոր 4, Երևան, 2003: