Մեր ընթերցողից. ՄԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆԸ

Մեզրե

Մի ժամանակ ընտանիքի հետ մեկտեղ փոքրիկ մի երեխա է ապրել մի փոքրիկ գյուղում, որը շրջապատված է բարձրադիր լեռներով: Այդ երեխան միշտ մի բաղձանք է ունեցել՝ իր ընտանիքի հետ միասին հասնել ամենալավին, ամենագեղեցիկին, բայց արի ու տես, որ այդ ամենը միշտ մնացել է որպես երազանք: Որոշ ժամանակ անց հայրը որդուն ասում է. «Էս գյուղից մենք այլևս օգուտ չունենք, ավելի լավ է` գնանք մեծ քաղաքներ: Փոքրիկ երեխան էլ գեղեցիկ կյանք ունենալու հույսով ընտանիքի հետ միասին տեղափոխվել է մի մեծ քաղաք, այնքան մեծ, որ ուներ անծայրածիր ճանապարհներ ու տներ, կարծես թե աշխարհի բոլոր մարդիկ հավաքված լինեին այնտեղ: Փոքրիկ երեխան շատ է զարմացել, թե ինչ քաղաք է սա:

Որոշ ժամանակ անց երեխան սկսել է դպրոց հաճախել, բայց այստեղ մի խնդիր է ծագել: Այս փոքրիկ երեխան իր հորից ու պապից լսած վատ մարդկանց անուններն սկսել է լսել նաև դպրոցում, բայց, ո~վ զարմանք, բոլորը սիրում էին այդ վատ մարդկանց: Երեխան ոչ մի կերպ չի կարողանում դա հասկանալ: Իր հորը հարցնում է, թե ինչու են սիրում այդ վատ մարդկանց: Հայրն էլ որդուն ասում է. «Էլ մոռացի’ր այդ ամենը, միայն արա այն, ինչ քեզնից պահանջում են», բայց փոքրիկ երեխան դա չի ընդունում:

Այդ ընթացքում փոքրիկ երեխան մեծանում է, սկսում մարդկանց ճանաչել և խոսել նրանց հետ: Մի օր հայրը նրան ասում է. «Երկար ժամանակ է, ինչ չենք գնացել մեր գյուղ, արի ես ու դու մորդ հետ միասին գնանք գյուղ` շրջելու: Դու էլ կվերհիշես քո ծննդավայրը»: Այդ փոքրիկ երեխան, այսինքն` մեծացած և մի հսկա դարձած  պատանին հորն ասում է՝ լավ:

Մեկ օր տևած ուղևորությունից հետո գյուղ են հասնում: Գյուղը մնացել էր այնպես, ինչպես որ թողել էին այն՝ առանց որևէ փոփոխության: Միայն մի լեռ է գրավում երիտասարդի ուշադրությունը: Շատ բարձր մի լեռ, լեռ, որի գագաթը ձյունապատ է անգամ ամռանը: Այդ լեռան անունը Արարատ է: Պատանին անընդհատ դիտում է լեռը, անընդհատ ինքն իրեն հարցնում. «Ես ինչպե՞ս չէի տեսել կամ էլ ինչպե՞ս չէի նկատել այս լեռը»: Այն վատ մարդկանց պատճառով տարիներ շարունակ իր ներսում թերի ամեն բան գոռալով փոխանցում է լեռներին:

Օրեր անց ընկերներից մեկն ասում է նրան. «Արի քեզ մի ավերակ եկեղեցի ցույց տամ»: Այդ եկեղեցին ի՞նչ մուսուլման երեխային: Բայց մի՞թե այս կողմերում գյավուր կա, որ եկեղեցի լինի: Սակայն այդ եկեղեցին շատ է հետաքրքրում պատանուն,և գնում են: Պատանին մեծ հետաքրքրություն է զգում եկեղեցու հանդեպ ու ասում. «Այս ի՞նչ բան է, ես նման բան չեմ տեսել»:

Հեռանում են այնտեղից: Հարցնում է հորը. «Ովքե՞ր են այդ գյավուրները, նրանք ի՞նչ գործ են ունեցել մեր գյուղում: Հայրն էլ նրան ասում է. «Նրանք կային այն ժամանակ, երբ մենք չկայինք»: Պատանու մեջ հետաքրքրություն է արթնանում, թե արդյոք ովքեր են եղել նրանք: Պարզում է՝ հայեր: Հայեր, ովքեր եղել են Անատոլիայի բոլոր հողերում, բայց շատ տարիներ առաջ հոր ասած վատ մարդիկ սպանել են նրանց: Շատ տարօրինակ է թվում պատանուն այդ ամենը:  Թեև հայտնվում է ծանր հոգեվիճկների մեջ, բայց անիմանալի մի բան նրան անընդհատ քաշում է դեպի այդ սպանված մարդիկ: Պատանին անընդհատ հարցնում է ինքն իրեն, թե ո՞վ և ի՞նչ է ուզել նրանցից:

Դպրոցն ավարտելուց հետո պատանին աշխատանքի է անցնում: Սկսում է աշխատել, բայց հետաքրքրությունը այս հարցերի նկատմամբ անգամ դույզն-ինչ չի նվազում: Այդ հոգեվիճակը նրան դարձյալ իր գյուղն է տանում-հասցնում: Պատանին շատ երջանիկ է իրեն զգում, երբ գնում է այն հին ու ավերակ եկեղեցին: Ինքն իրեն հարցնում է. «Արդյոք կարո՞ղ եմ հայերին գտնել ու խոսել նրանց հետ»:

Մի անգամ գյուղում ընդհարվում է մեկի հետ: Գյուղացին պատանուն հայհոյելով` ասում է. «Դու հայ ես, քո պապը գյավուր հայ էր»: Այդ խոսքերն իրականում դուր են գալիս պատանուն: Ուրեմն ինքը կապ ունի այդ մարդկանց հետ, որոնք անընդհատ գրավում են իրեն:

Սակայն դրա մասին իմանալուց հետո պատանու ցավն ավելի է մեծանում: Նա խոսք է տալիս Աստծուն. պատմությունը վերականգնվելու է այն կետից, որտեղ ընդհատվել է: Պատանու միակ նպատակը և երազանքը այն հին օրերի սպանված մարդկանց կրկին այս հողեր վերադարձնելն ու ամեն ինչ նրանց հետ կիսելն է:

(Այս պատմությունն իմ սեփական պատմությունն է: Ես մեզրեցի եմ):

24.01.2011