Փոքրամասնությունների լրացուցիչ հանձնաժողովը գաղտնի շրջաբերականով ստեղծվել է 1962 թ. և ոչ մուսուլմաններին անընդհատ զգացնել է տվել իր գոյության մասին:
Բոլորս էլ տեսնում ենք, որ Թուրքիան հանդես է գալիս որոշ նախաձեռնություններով, որպեսզի կարողանա կարգավորել հայկական հարցը,: Ես անձամբ շատ գոհ եմ, գնահատում եմ, ցանկանում եմ, որ նույն անկեղծ վերաբերմունքը ցուցաբերի նաև Հայաստանը: Մինչ օրս Հայաստանի հետ կատարված աշխատանքները, ցավոք, սահմանափակ մնացին: Ամեն ինչից առաջ ես այն կարծիքին եմ, որ եթե խոսում են Հայաստանի տեսանկյունից, ապա ավելի ճիշտ է սա կատարել ոչ միայն Հայաստանի, այլև Թուրքիայի հայերի միջոցով, սփյուռքի հետ միասին: Նույնիսկ անհրաժեշտ է, որ այս երկկողմ հանդիպումների ժամանակ մասնակցեն նաև Թուրքիայի հայերը, սակայն եթե ուզում եք ավելի մանրամասն իմանալ խնդրի բուն էությունը, Թուրքիայի` հայկական նախաձեռնության մեջ անկեղծ լինելն ապացուցելու, հավատ ներշնչելու և նույնիսկ ամենաչնչին կասկած անգամ չթողելու համար ամենասկզբում անհրաժեշտ էր սա ասել: Թուրքիայի Հանրապետություն պետությունը սկիզբ է առել մեր երկրում հայտնի «լաիցիզմ և ժողովրդավարություն» կարգախոսով: Եվ ահա մինչ օրս Թուրքիայի Հանրապետությունում կիրառվող օրենքներում, գլխավորապես ոչ միայն օրենքի կիրառությունների տեսքով, այլ նաև որպես օրենք` հայերի գլխավորությամբ ոչ մուսուլմանների` ասորիների, քելդանիների, հույների, հրեաների և այլոց դեմ ռասիստական և խտրական բազմաթիվ հոդվածներ կան, որոնք ապշեցուցիչ են: Ահա գործը պետք է սկսել նրանից, որ սրանք մաքրենք հանդուրժողականությամբ: Այնքանով որ ես եմ տեղյակ, Թուրքիայի Հանրապետության սահմանադրության մեջ օրենքի կարգավիճակ չունեցող մի միություն կա, որի անունը Փոքրամասնությունների լրացուցիչ հանձնաժողով է: Փոքրամասնությունների լրացուցիչ հանձնաժողովը գաղտնի շրջաբերականով ստեղծվել է 1962 թ.: Անդամների կազմում կան Թուրքիայի Ազգային հետախուզական ծառայության, Ազգային անվտանգության խորհրդի և Գլխավոր շտաբի ներկայացուցիչներ: Եվրոմիությանը համապատասխանելու աշխատանքների արդյունքում 2004 թ. հունվարի 5-ին հին անունը փոխելով` իր տեղը զիջել է «Փոքրամասնությունների խնդիրները գնահատելու հանձնաժողովին»: Այս հանձնաժողովը գաղտնի է, սակայն փոքրամասնությունները մշտապես զգում են դրա գոյությունը: Լուսահոգի Հրանտ Դինքն ասում էր. «Փոքրամասնությունների լրացուցիչ հանձնաժողով կոչված միության գոյությունը, նույնիսկ եթե չկարողանանք ամբողջությամբ անուն դնել, մեր` փոքրամասնությունների կողմից մշտապես զգացվում էր: Երբ վաքըֆների ղեկավարները պետական որևէ ատյանի են դիմում, որևէ խնդրով հանդիպում, մշտապես տեղի էր ունենում հետևյալ գործընթացը. հարգարժան պաշտոնյան կամ էլ նախարարը Ձեզ քաղաքավարությամբ ընդունում, լսում է և ձեր ներկայացրած զեկույցը վերցնելով՝ ասում, որ կարճ ժամանակում հարցը կկարգավորվի: Սա մեզ համար արդեն սովորական արարողություն է, սակայն գիտենք և զգում ենք, որ այդ թղթապանակը հանձնվելու է ավելի խորքային մի միության, որի մասին մենք չգիտենք, և շարժվելու են` համաձայն նրանց որոշման: Սա էլ մեծամասամբ նշանակում է, որ չի կարգավորվելու»:
Ընդհանրապես չեմ խոսում թուրքերենի, պատմության, աշխարհագրության, սոցիոլոգիայի, քաղաքացիության, մշակութային և նման դասերի ուսուցիչներ կամ էլ դատավոր, դատախազ, Վճռաբեկ դատարանի, խորհրդի (պետական բարձրագույն վարչական մարմին), ֆինանսական բարձրագույն խորհրդի անդամ, դիվանագետ, արտակարգ և լիազոր դեսպան, ոստիկան, պրոֆեսիոնալ սպա (խոսքը չի վերաբերում պահեստային սպային) լինելուց: Անգամ դրա անհրաժեշտությունը չկա: Նույնիսկ ամենահասարակ պետական պաշտոնյա, հարկահավաք լինելու համար, եթե պետությունը անօրինական, սահմանադրությանմբ չհաստատված միության` Փոքրամասնությունների լրացուցիչ հանձնաժողովից թույլտվություն ստանալու կարիք զգա, ասել է թե՝ շատ լուրջ իրավիճակի առաջ ենք կանգնել: Կարող եմ էջերով նման ակնբախ օրինակներ բերել: Բժիշկ, մշակութային գործիչ, կրթության քարտուղար, պետ պաշտոնյա եղած մի քանի ոչ մուսուլմաների օրինակներ թող չբերեն: Ոչ ոքի չենք խաբում: Վտանգը ոչ թե այս, այլ վերոնշյալ սեկտորներում է: Կարծում եմ, որ արտերկրում ապրող և Թուրքիայի վրա ճնշում գործադրողների ձեռքերից կսկսենք վերցնել հաղթաթուղթը միայն այն դեպքում, երբ որևէ ԹՀ քաղաքացի չհանդիպի խոչըդոտի և խտրականության: Օսմանյան շրջանում մինչև փաշայի մակարդակ բարձրացած հայը հանրապետական շրջանում նույնիսկ գեներալ, անվտանգության տնօրեն, կայմակամ կամ էլ վալի չեն եղել: Ինչ կասեք, արդեն չսկսե՞նք:
Ի սրտե շնորհավորում եմ իմ մուսուլման եղբայրների քուրբան բայրամը:
Լրագրողների և գրողների վաքըֆի խորհրդական, «Քենթիմ» թերթի լրագրող
Հրանտ Թոփաքյան
«Թարաֆ»
16.11.2010
Leave a Reply