Նշվում է Կոմիտասի ծննդյան օրը

Հայկական երաժշտության` միջազգային  ասպարեզում ընդունելություն գտած առաջին և ամենանշանավոր  դեմքը՝ Կոմիտասը, հիշատակվում է ծննդյան 140 ամյակին նվիրված պատարագին, որը ստացել է նրա անունը: Նոյեմբերի 11-ին Բեյօղլուի Սուրբ Երրորդություն հայկական եկեղեցում կարող են անվճար ունկնդրել համերգը:

Երկուշաբթի օրը Ստամբուլի հայկական երգչախմբերի հատընտիր առնական ձայներից բաղկացած Գուսան 2010 երգչախումբը, որը կազմվել է որպես ձոն Կոմիտաս վարդապետի Գուսան երգչախմբին, Ստամբուլում 50 տարի հետո առաջին անգամ Կոմիտասի ծննդյան 140 ամյակին և մահվան 75-րդ տարելիցին Կոմիտասյան պատարագը կատարելու Է յուրօրինակ ձևով` ակապելլա:

Հակոբ Մամիկոնյանի և Էդվին Գալիփօղլուի ղեկավարությամբ համերգը կարող են անվճար ունկնդրել նոյեմբերի 11-ին` հինգշաբթի օրը` ժամը 21.00-ին Բեյօղլուի Սուրբ Երրորդություն հայկական եկեղեցում:

Համերգը կազմակերպել են Անատոլիայի մշակույթ բաժնետիրական ընկերությունը, Ստամբուլն 2010 թ. Եվրոպայի մշակութային մայրաքաղաք գործակալությունը և ստամբուլահայերը:

Ով՞ է Կոմիտասը*

Սողոմոն Սողոմոնյանը ծնվել է 1869 թ. սեպտեմբերի 26-ին Քյութահիայում (Կուտինա), երաժիշտների ընտանիքում: Մեկ տարեկան հասակում կորցրել է մորը, իսկ տաս տարեկանում` հորը: Որբ Սողոմոնը կարող էր միայն  թուրքերեն խոսել, բայց քանի որ շատ գեղեցիկ ձայն ուներ, իր բնակավայրի քահանայի միջնորդությամբ 1881 թ. կրթություն է ստանում Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում:

1893 թ. կաթողիկոս Խրիրմյան Հայրիկի (Մկրտիչ Խրիմյան) օրոք Սողոմոնյանը ավարտում է ճեմարանը «Կոմիտաս աբեղա» կոչումով, նույն տարվա աշնանը Գևորգյան ճեմարանում նշանակվում է երաժշտության ուսուցիչ, մինչ այդ Կարա-Մուրզան էր նշանակված այդ պաշտոնին:

Ժողովրդական երաժշտության, անտիկ երաժշտական գործիքների երգչախմբի, նվագախմբի ղեկավար և եկեղեցական առաջին երաժիշտ Կոմիտասը անատոլիական և հատկապես հայկական ժողովրդական երաժշտության հետ տեղում  ծանոթանալու և ուսումնասիրելու համար շրջել է Անատոլիան, Կովկասը, Բալկանները և Եվրոպան:

1896 թ. երաժշտական կրթություն ստանալու համար ընդունվում է Բեռլինի համալսարան և վերադառնալով Հայաստան` սկսում է բազմաձայն (պոլիֆոնիկ) երգչախմբի աշխատանքները:

Կոմիտասը, համերգներով արևմուտքին ծանոթացնելով անատոլիական և հայկական ժողովրդական երաժշտությունը, հայկական եկեղեցական երաժշտությունը, յուրահատուկ ձևով ներկայացրեց նաև իրեն:

1915 թ. ապրիլի 24-ին 234 հայ մտավորականների հետ նաև Կոմիտասին աքսորեցին Չանքըրը, իսկ նրա ողջ աշխատություններն ու ստեղծագործությունները ոչնչացրեցին, նոթերն այրեցին:

Հալիդե Էդիփ Ադըվարի նախաձեռնությամբ 1915 թ. մայիսի 8-ին նրան հետ են ուղարկում Ստամբուլ: Աքսորի ժամանակ հեգեկան խանգարում ստացած Կոմիտասը 1915 թ. պառկում է «Լա պե» հիվանդանոցում, որտեղից էլ 1916 թ. ուղարկվում է Փարիզի հոգեբուժարան:

Կոմիտասը մահացել է 1935 թ. հոկտեմբերի 22-ին փարիզյան կլինիկայում: 1915 թ. ապրիլի 24-ին բռնի աքսորված 234 հայ մտավորականների խորհրադանիշ հանդիսացող Կոմիտաս Վարդապետի կիսանդրին Փարիզում դարձել է հուշարձան: Երևանում ի հիշատակ Կոմիտասի կա Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիա, բացի այդ՝ բազմաթիվ բնակավայրերում ստեղծվել են Կոմիտասի անվան երգչախմբեր:

 * Աղբյուրը` Կոմիտաս (Ռուբեն Թերլեմեզյան, Երևան, 1992 թ.):

bianet.org

 8.11.2010