Թուրքիայում հայերը համակարգված խտրականության ենթարկվելու վախի պատճառով տասնյակ տարիներ ի վեր դարձել են ներամփոփ, թաքցրել են իրենց ինքնությունը, ամաչել են պահանջել իրենց իրավունքները: Անկասկած, սա առաջանում էր մարդկային ինքնապաշտպանական բնազդի հետևանքով: Երբ նայում ենք այս տեսանկյունից, անհրաժեշտ է հավատացնել, որ Թուրքիայում որպես հայ ապրելը բավականին դժվար փորձություն է:
Սակայն երբ նայենք հայերի քաղաքական գոյության տեսանկյունից, կտեսնենք, որ մանավանդ այսօրվա աշխարհում այս ինքնությունը տալիս է որոշ արտոնություններ, որովհետև հայ լինելը, պատմական անարդարություններին մեն-մենակ դիմակայելու պատճառով, բազմաթիվ տեսանկյուններից ինքնաբերաբար իր հետ բերում է իրավացիություն:
Թուրքիայի նման ամբողջովին ավտորիտար դարձած մի հանրապետությունում, որի հիմքերը դրվել են ընդդեմ ոչ մուսուլմանների, հայերը մյուս էթնիկ և կրոնակակն խմբերի հետ միասին, շարունակաբար անարդարությունների ենթարկվելու պատճառով, քաղաքականության տեսանկյունից մշտապես իրենց օրիանական և իրավացի են համարել: Այդպես էլ եղել է…
Լավ, տուժված լինելուց առաջացած այս իրավացիությունը բավարա՞ր է:
Մարդու հիմնական քննությունը ներհայեցողության մեջ է, ինչպես նաև` այն հարաբերությունն է, որի մեջ գտնվում է մարդը իր մերձավորի հետ: Հետաքրքիր է իմանալ, թե հայերը, պետության կողմից ճնշվելով, իրար մեջ, իրենց դժվարին հարաբերությունների մեջ ինչպիսի՞ գործելակերպ են ընդունում: Տրորող կողմու՞մ, թե տրորվա՞ծ կողմում են տեղ զբաղեցնում: Երբ պետությունից հավասարություն և ժողովրդավարություն են պահանջում, նույն բանը պահանջում են նաև իրենց փոքր խմբերի՞ համար, թե՞ իրենց ավանդական բարդ հարաբերություններից գոհ՝ շարունակում են ապրել սեփական շահին տուրք տալով: Ցանկանու՞մ են, որ անիվը պտտվի այնպես, ինչպես մինչ այսօր է:
Ահա թուրքիացի հայերի այսօրվա քննությունը այս հեշտ հայության և դժվարին հայության միջև: Արդեն ճնշված լինելը բավարար չէ իրավացի լինելու համար: Հիմնական քննությունն այն է, որ ճիշտ արժեքներ որդեգրելով` կարողանան կիրառել կյանքում: Անարդարությունից օգնություն սպասողների հետ, ընտրարկղերը ժողովրդից գողացողների հետ կողք կողքի կանգնելով միգուցե կարող եք շարունակել հայ մնալ, սակայն չեք կարող իրավացի լինել, որովհետև էականը հայ լինելը չէ, այլ իրականում իրավացի լինել և սրան իրավացիորեն վերաբերվելն է:
Ակօս, թիվ 762
05.11.2010
Leave a Reply