Սուրբ Լուսավորիչ եկեղեցին գտնվում է Չարշը պողոտայի վերևում: Այն օսմանյան շրջանում կառուցված և դրսից տեսանելի գմբեթակիր հայկական երկու եկեղեցիներից մեկն է: Եկեղեցու կողքին Քուզգունջուկի Չարշը մզկիթի առկայությունը և մզկիթի ու եկեղեցու ուրվանկարը շենքին հաղորդում են բարեկամության կոթողի նշանակություն:
Եկեղեցին կառուցվել է Ստեփանոս Զաքարյան Ագավնի պատրիարքի օրոք (1831-1839 թթ.): 1835 թ. մայիսի 11-ին պաշտամունքային արարողության համար բացված եկեղեցին 1861 թ. մարտի 4-ի ֆերմանով ստացած թույլատվությամբ վերանորոգվել է: Շենքի վերջին վերանորոգումը տեղի է ունեցել 1967 թ.: Եկեղեցին կառուցվել է արևելքից արևմուտք տարածվող հունական խաչի նախագծով` որպես խճաքար-աղյուս քառակող գերանի խառնուրդ: Եկեղեցու ճարտարապետը Հովհաննես Ամիրա Սերվերյանն է: Եկեղեցու արևելյան մասում գտնվող զանգակատունը, ինչպես և եկեղեցին, գմբեթածածկ է: Առաջին հարկը կազմված է կամարապատ պատուհաններից, իսկ երկրորդ հարկը` չորս անկյուններում դրված չորս սյուներից:
Գլխավոր մուտքը արևմտյան ճակատից է: Սրբատաշ քարով շրջապատված այս դռան վերևում գտնվող եռանկյուն քարե քիվը, արևմտյան ճակատի եռանկյունաձև ավարտը և անմիջապես տանիքի ներքևում գտնվող եռանկյուն պատուհանը ապահովում են ներդաշնակությունը: Դռան երկու կողմում մեկական և վերին ուղղության վրա երեք պատուհան կա: Գլխավոր մուտքը բացվում է դեպի գավիթ: Եռանավ գավթի կողային հատվածները ավելի բարձր են, քան կենտրոնական հատվածը: Գլխավոր ծիսական արարողության համար նախատեսված սրահից երկաթե վանդակով առանձնացված գավթի վերևում պատկերասրահ կա, ուր բարձրանում են եկեղեցու դրսի հատվածից հյուսիսային ճակատի աստիճաններով: Ծիսական արարողությունների համար նախատեսված սրահը սկսվում է գավթի լայնությունից: Այս հատվածի հյուսիսային մասում տեղ է գտնում Սուրբ Գրիգոր Լուսավորչի նկարը, ում նվիրված է եկեղեցին: Անմիջապես այս նկարի դիմացի պատի մեջ եկեղեցու երկրորդ մուտքն է, որից հետո սրահը քառակուսի փակագծերի նման լայնանում է` ավարտվելով կրոնավորների և շարականներ կատարողների համար նախատեսված հատվածներով: Սրահին քառակուսի փակագծերի ձև են տալիս անկյունային հաստ ոտքերը, որոնք պատի մեջ մխրճված սյան տեսք են ստացել: Անկյունային և ակոսավոր սյուները ավարտվում են խոյակներով: Այս հատվածի կողային պատերի և հյուսիսից հարավ ձգվող կամարների վրա նստած է բյուզանդական ոճով գմբեթը, որն առանց պատուհանի է: Ծիսական արարողությունների համար նախատեսված սրահը լուսավորվում է հյուսիսային և հարավային ճակատներին տեղակայված կիսաշրջանաձև պատուհանով, որը գտնվում է գմբեթի լայնության վրա և բաժանված է երեք հատվածի:
Կրոնավորների համար նախատեսված հատվածը (թաս) և ծիսական արարողությունների սրահը (ապսիդ) բաժանվում են ձեռքով քանդակված ընկուզենու փայտից բազրիքի միջոցով: Եկեղեցու շենքը թասի հատվածից ընդարձակվում է՝ ներառելով հարավում և հյուսիսում գտնվող փոքրիկ խուցերով ապսիդը: Այս խցերը, որտեղ պատրաստվում են շարականներ կատարողները, և հյուսիսում գտնվող մկրտարանը բակի կողմից մուտք ունեն: Բացի այդ՝ թասի հարավում և հյուսիսում դեպի այս սրահներ անցում կա: Թասի հյուսիսում և հարավ-արևելքում գտնվող աստիճաններով բարձրանում են բեմ: Խորանն ու բեմը կազմող ապսիդը կիսաշրջանաձև են: Մասամբ ոսկեզօծ փայտե խորանը կառուցված է չորս սյան վրա, իսկ գագաթը ծածկված է կաթողիկեով: Ապսիդի արևելյան դուռն ապահովում է անցումը դեպի հյուսիսում գտնվող գանձարան և հարավում գտնվող կրոնավորների պատրաստվելու սենյակ:
Նյութը ներկայացվում է կրճատումներով
02.11.2010
«Ջումհուրիյեթ»
Leave a Reply