Եթե լինելու է, թո’ղ այդպես լինի (Բարև)

Միհրան Փրկիչ Գյուլթեքին

Այո’, ես արդեն 50 տարեկան լինելով` կյանքս ամբողջացնելու եզրին եմ: Մինչ այս օրը պատահել է, որ թուրք եմ եղել. սկսել եմ դպրոց հաճախել, ասել եմ, թե թուրք եմ, ճշմարիտ եմ, աշխատասեր եմ: Պատահել է, որ քուրդ եմ դարձել. զազայերեն եմ սովորել, պատահել է, որ ալևի եմ եղել. ջեմ (ալևիների կրոնական հավաք) ու սեմահ (ալևի և բեքթաշի դավանողների մեջ տարածված և երաժշտությամբ ուղեկցվող կրոնական արարողություն) արել: Մեկ էլ տեսնեմ` հեղափոխական եմ դարձել ու դրվատում եմ ժողովուրդների եղբայրությունը: Այնինչ իմ իրական եսը այդ ամենը չէր, քանի որ ես ցեղասպանության ենթարկված հնամենի հայ ժողովրդի զավակն էի, ցեղասպանություն, որը զուլումի է ենթարկել հայերին, հավաքաբար բռնբարել կանանց ու աղջիկներին, ճանապարհների եզրերը լցրել իմ մարդկանց դիակներով: Քանի դեռ թուրք էի, մոռացա լեզուս, քանի դեռ քուրդ էի, մոռացա ժողովրդիս, երբ ալևի դարձա, կրոնս մոռացա, իսկ երբ 50 տարիս լրանալուց հետո հիշեցի և իմացա, թե ով եմ, դարձա ազգայնամոլ: Ինչևէ, թող ինձ ազգայնամոլությու᾽նս մնա. հեղափոխական իմ ընկերներ, ես կընդունեմ ձեր` այդ կապակցությամբ բոլոր քննադատությունները: Երբ սկսեցին գրքեր գրել մեր անցյալի մասին, և մենք էլ կարդացինք, թե ինչեր են ապրել մեր պապերը, ճանապարհ ընկանք` արցունքով լի աչքերով, ասացինք` փորձենք իմանալ, թե անցյալում հայ եղած քանի մարդ կա Դերսիմում: Որոշեցինք մի միություն հիմնել, հաշված օրեր են մնացել, որ կարողանանք բացել այդ կազմակերպությունը: Տեսանք, որ կան թե’ Եվրոպայից և թե’ Թուրքիայի տարբեր շրջաններից մեզ սպասողներ, ովքեր այժմվանից անհամբեր սպասում են, թե երբ ենք այդ միությունը հիմնելու: Այո’, քիչ է մնացել: Ձեր օգնությամբ Դերսիմի հայերի տաբուն ջարդելով` վերագտնելու ենք մեզ: Հանդիպելու բարեմաղթանքով`

Միհրան Փրկիչ Գյուլթեքին:

 Կտեսնվենք, բարի օր:

Մեկնաբանում է Վիկտոր Աքքուսը

Իմ սիրելի᾽ եղբայր Միհրան, ես հետևում եմ քո հոդվածներին և տեսնում, որ շատ լավ ուսումնասիրություններ կատարելով` բացահայտել ես ճշմարտությունը: Երբ տարիներ առաջ քեզ հանդիպեցի Ստամբուլում, փորձեցի որոշ բաներ բացատրել, բայց դու այլ հարցով էիր զբաղված: Դու առաջինն ես Դերսիմի հայերի շրջանում, ով պաշտոնապես վերադարձել է իր իրական ինքնությանը, այսինքն` ռեկորդակիր է: Իհարկե քեզնից առաջ էլ Ստամբուլում եղել են մարդիկ, ովքեր փոխել են իրենց ինքնությունը, սակայն նրանք դա արել են միայն այն նկատառումից ելնելով, որ աշխատանքով ապահովվեն Եվրոպայում: Ես տարիներ առաջ Ստամբուլում ելույթներ եմ ունեցել երիտասարդների առաջ` մեր էության հայկական լինելու թեմայով: Ինձ Իսմայիլ Հալավարթը մեղադրել էր ԱՍԱԼԱ կազմակերպության անդամ լինելու մեջ: Թեև առողջություն չունեմ, այնուամենայնիվ ուզում եմ մի խաչ բերել-դնել հորս գերեզմանի վրա: Կա մի կարևոր բան ևս. ես Հայաստանում մի գիրք եմ հանդիպել դերսիմցիների պատմության վերաբերյալ, որում գրված է, թե բոլոր դերսիմցիները կրոնափոխ հայեր են, որովհետև այստեղ բնակվում է մի տեղաբնակ ժողովուրդ, որը պատմական փաստերի համաձայն` ոչ մի տեղից չի եկել, և նույնիսկ մինչև 1800-ական թթ. այստեղ գեթ մեկ ալևի չի եղել, այսինքն` այստեղի բնակչությունը հետագայում է դավանափոխվել և անցել ալևիականության ու կամաց-կամաց բերվել մահմեդականության: Այդ բանը հատկապես բացահայտորեն կարելի է տեսնել Չորումի և Թոքաթի ալևիների օրինակում: Բայց և այնպես, լավ ուսումնասիրություն ես կատարել, որի համար էլ շնորհավորում եմ:

 Նյութը www.akunq.net կայքէջին է տրամադրել Հրայր Դժոխքը

darontci_simon@yahoo.de