180 օրվա ընթացքում նոր փաստաթղթեր եմ ներկայացնելու

ԱՄՆ-ի` հայերի կողմից ամենահոծ բնակեցված Կալիֆորնիա նահանգում Կարպիս Դավույան ու Հրայր Թուրաբյան անուներով երկու ամերիկահայի անունից անցած ամիս 1915 թ. դեպքերի կապակցությամբ Թուրքիայի դեմ դատական հայցադիմումով հանդես եկած նշանավոր փաստաբան Մարկ Գերագոսը հայտնեց, որ իր ձեռքի տակ են գտնվում ցեղասպանության պնդումներին վերաբերող նոր փաստաթղթեր:

Գերագոսը նշեց, որ այս հարցով ուղղակիորեն Թուրքիայի դեմ հարուցված առաջին դատական գործի առանձնահատկությունը կրող և Թուրքիայի հանրապետությունից ու Կենտրոնական բանկից և Գյուղատնտեսական բանկից փոխհատուցում պահանջող թղթապանակի հետ փաստաթղթերը ներկայացնելու է 180 օրվա ընթացքում:  “Los Angeles Times” օրաթերթին հարցազրույց տված Գերագոսը պաշտպանեց այն տեսակետը, ըստ որի` ցեղասպանության մասին պնդումներն այլևս ճանաչման փուլից շատ ավելի առաջ են անցել: Նա հայտնելով, թե հիմա հերթը հասել է փոխհատուցման խնդրին, նշեց նաև, որ տրվելիք փոխհատուցումը կլինի նաև նորանկախ Հայաստանի կառուցման մի մասը: Գերագոսը հայտնեց, որ իրենք դեռևս որևէ հաշվարկ չեն կատարել, սակայն պահանջելու են միլիարդավոր դոլարներ:

Թուրքիայի «Երեք ալիք» ծրագիրը

Ինչ վերաբերում է Թուրքիային, վերջինս դատական գործին նախապատրաստվում է «Երեք ալիք» կոչված մի ծրագրով, համաձայն որի` ուսումնասիրվում է, թե ԱՄՆ-ի օրենքները որքանով են հնարավորություն տալիս մեկ այլ երկրի դաշնային դատարաններում դատական գործ հարուցելուն:

Քննարկվում է Թուրքիայի կողմից նման դատական հայցի ընդունել-չընդունելու հնարավորությունները` միջազգային իրավունքի տեսանկյունից:

Բացի այդ` հետազոտվում են այն միջազգային պայմանագրերը, որոնք վերաբերում են Թուրքիայի` այս հարցում կողմ լինելու խնդրին:

1921 թ. Թուրքիայի և ԽՍՀՄ-ի միջև Խորհրդային Հայաստանի մասնակցությամբ ստորագրված Կարսի պայմանագրի համաձայն` որոշվել էր, որ երկրների միջև այլևս թշնամություն չկա: Լոզանի պայմանագիրը հայերին տվել էր երկու տարվա ընթացքում վերադառնալու իրավունք: 1934-37 թթ. Թուրքիան համաձայնվել էր 1.8 միլիոն դոլարի չափով փոխհատուցում վճարել ԱՄՆ-ին` իր քաղաքացի հայ միսիոներների համար:

Թոլգա Թանըշ

Վաշինգտոն

hurriyet.com.tr