Դերսիմցի հայերը տեր են կանգնում իրենց արմատներին

Դերսիմցի հայերը հիմնել են համերաշխության միություն` իրենց ինքնությանը տեր կանգնելու և կազմակերպվելու նպատակով:

Դերսիմի հայերը, ովքեր միավորվելու են Դերսիմցի հայերի սոցիալական խնդիրների, մշակույթի, արվեստի, կրթության, պատմության և հավատքի ուսումնասիրության և համերաշխության միության տանիքի տակ, իրենց մշակույթի վերաբերյալ կատարելու են ուսումնասիրություններ և կազմակերպելու են միջոցառումներ:

Նախաձեռնության խոսնակ Միհրան Փրկիչ Գյուլթեքինը, ուշադրություն հրավիրելով այն հանգամանքի վրա, որ սույն միությունը առաջին քաղաքացիական-հասարակական կազմակերպությունն է, որը հիմնվել է դերսիմցի հայերի նախաձեռնությամբ, նաև հետևյալն ասաց այդ կապակցությամբ. «Այս կազմակերպությունը հիմնվում է` սույն բնագավառում ուսումնասիրություններ իրականացնելու, միջոցառումներ կազմակերպելու նպատակով»:

Գյուլթեքինը նշելով, թե այս միության հիմնման ուղղությամբ աշխատանքները մեծ ոգևորություն են առաջացրել, արձանագրեց նաև, որ իրենց նպատակն է վերամիավորել դերսիմցի հայերին` իրենց լեզվի, մշակույթի և հավատքի շուրջ ու հավելեց. «Մեր կազմավորման հաջողության և միության միջոցառումների համար ակնկալում ենք այս թեմայով հետաքրքրվող բոլոր անձանց և կազմակերպությունների աջակցությունն ու հոգատարությունը»:

Փոխվել են ինչպես քրդերեն, այնպես էլ հայերեն անվանումները

Նշվում է, որ Դերսիմում, որտեղ ապրում են բազմաթիվ հայեր, քաղաքի բնակչության մեծ մասը մինչև 20-րդ դարի սկիզբ տիրապետել է հայերենին: Սակայն այն ժամանակաշրջանում մինչև իսկ առօրյա կյանքում օգտագործվող այս լեզուն ենթարկվեց պետության ճնշումներին ու բռնությանը, ինչպես քրդերենը: Դարձյալ Դերսիմում նշանակալի չափով գյուղերի անվանումներ եղել են հայերեն` նախքան պետության կողմից փոխվելը: Հայկական եկեղեցիները, բաղնիքները և սպանդանոցները գտնվում էին Դերսիմում, սակայն եկեղեցիները ևս գետնին հավասարվեցին պետության կողմից:  

Կարելի է արձանագրել, որ անցյալում հայերին ամենաշատն առնչվող տարածքը եղել է հենց Դերսիմը: Հայդար Ըշըքը հետևյալ խոսքերով է անդրադառնում այս թեմային. «Դերսիմցիները, մյուսների համեմատ, ավելի շատ են փրկել հայերին: Հայերը, ալևի դարձած, ապրում էին որպես քրդեր: Քեմալիստական պետությունը, «Դու՞ էիր հայերին իմ ձեռքը չհանձնողը» ասելով, իր ոխը հանեց Դերսիմից` 70.000 հոգու սպանելով»:

Աղբյուրը մասնավոր է. ըստ Հրայր Դժոխքի, որը բնակվում է ԱՄՆ-ում:

Ֆըրաթ գործակալություն www.firatnews.com/

23.07.2010