ՀԱՅ ՀԵՏԱԽՈՒՅԶԸ` Թուրքիայի Մեջլիսի անդամ

Սուպերլրտեսի կինը հակահետախուզությունից ավելի խելոք էր

 Այս նյութը հրապարակել է նաև թուրքական

Cihan Haber Ajansı լրատվական գործակալությունը:

Լուսանկարը՝  Cihan Haber Ajansı

լրատվական գործակալության:

 Այս ֆանտաստիկ թվացող պատմությունը մեր հրապարակումից հետո որոշ երկրների անվտանգության մարմիններ, անշուշտ, կհերքեն կամ կձևացնեն, թե չեն կարդացել:

 Բայց փաստը մնում է փաստ, որ ժամանակին հայտնի քաղաքական գործիչ, Թուրքիայի պառլամենտի անդամ Մահմուդ Շովքեթի (անունը փոխված է) նմանակ, ԽՍՀՄ ռազմական հետախուզության (ԳՀՎ) կողմից գործուղված Սմբատ Խոջոյանը Թուրքիայի Մեջլիսում երկար տարիներ «փոխարինել» է թուրք պատգամավորին:

Համաշխարհային հետախուզական պրակտիկայում այս բացառիկ, նմանը չունեցող համարձակ, ոսկերչական նրբությամբ հանճարեղորեն իրականացված օպերացիայի մասին երբեք չեն խոստովանի. Թուրքիան` ամոթից և ԽՍՀՄ-ի ու նրա հետնորդ ՌԴ-ի հատուկ ծառայությունները` գերգաղտնիությունից ելնելով:

ԽՍՀՄ ռազմական հետախուզության աշխատակից, թուրքերենին գերազանց տիրապետող Սմբատ Խոջոյանը (ծագումով Իջևանի շրջանի Աչաջուր գյուղից) քանիցս գործուղվել էր Անկարա` հետախուզական հատուկ հանձնարարություններով: Որոշ ժամանակ անց նրան կրկին հրավիրում են Լուբյանկա:

– Սմբատ Համբարձումովիչ, ղեկավարությունը մշտապես հիացած է պրոֆեսիոնալ հետախույզի Ձեր գործողություններով,– առանց նախաբանի սկսեց ռազմական հետախուզության հայտնի ղեկավարներից մեկը,– այս հանձնարարությունը վեր է մարդկային ամենավառ երևակայությունից անգամ: Դուք պետք է անորոշ ժամանակով մեկնեք Անկարա: Թուրքիայի կառավարող կուսակցության հայտնի գործիչ, Մեջլիսի անդամ Շովքեթը արտաքինից ֆանտաստիկ նման է Ձեզ, անգամ ձայնի մեջ նմանություն կա: Դուք պետք է ստվերի պես հետևեք նրան: Ճանաչեք նրա շրջապատը, ընկերներին, հարազատներին, թշնամիներին, ծանոթանաք նրա սովորույթներին: Նա առողջական խնդիրներ ունի, անհրաժեշտ պահին կհեռանա այս փուչ աշխարհից: Բայց ոչ ոք չի իմանա այդ մասին: Նրա փոխարեն Դուք կմտնեք պառլամենտ, ընտանիք, ընկերական շրջապատ: Դուք կդառնաք Շովքեթ: Մեկ շաբաթից կմեկնեք Թուրքիա, հաջողություն:

Այս խոսակցությունից երեք տարի էր անցել: Խոջոյանը իսկապես ստվերի պես հետապնդում էր Շովքեթին: Գիտեր նրա սովորությունները, ծխում էր նույն ծխախոտը, խմում նույն սուրճը, օգտվում նրա նախընտրած ճաշացանկից, նմանակում շարժուձևը: Երեկոները երբեմն թվում էր, թե հայելու միջից իրեն է նայում թուրք մեջլիսականը: Ճանաչում էր կնոջը, երեխային: Մորուքով կամ բեղերով քողարկված (նմանությունը ուշադրություն կգրավեր) փականագործի, ապակի գցողի անվան տակ բազմիցս եղել էր Շովքեթի բնակարանում: Ձայնագրում ու արտասանում էր Շովքեթի ելույթները:

Միայն երեք տարի անց Խոջոյանը Կենտրոնին լակոնիկ ծածկագիր ուղարկեց. «Я готов» (ՙԵս պատրաստ եմ՚):

…Քաղաքական այրերը ոչինչ չկռահեցին, Խոջոյան-Շովքեթը ելույթներ էր ունենում, լինում այնպիսի տեղերում, որտեղ օձն իր պորտով չէր կարող հասնել: ԿԳԲ-ն և ռազմական հետախուզությունը հիացած էին Մեջլիսի անդամ Շովքեթով, որը մոլի… հակակոմունիստ էր:

Ըստ չճշտված աղբյուրների` Խոջոյան-Շովքեթը նույնիսկ մասնակցել էր հերթական պառլամենտական ընտրություններին և կրկին դարձել պատգամավոր:

Սակայն սկզբում ամեն ինչ հարթ ու սահուն չի եղել: Շովքեթի դերում երկրորդ շաբաթում կինը դիմակազերծում է Խոջոյանին: Ում-ում` կնոջը չես խաբի: Բայց ամեն ինչ կանխատեսված էր: Շովքեթի կինը` ի բարեբախտություն Սմբատ Խոջոյանի, եղեռնից մազապուրծ հայի թրքացած աղջիկ էր: Նա չմատնեց հետախույզին: Կինը սկսեց համագործակցել Սմբատի հետ:

Տարիներ անց թուրքական հակահետախուզությունը որսաց Խոջոյանի հետքը: Կենտրոնը Եվրոպայով նրան երկրից դուրս բերելու երկու անհաջող փորձ արեց: Մեծ արկածներով Խոջոյանը անհետացավ տեսադաշտից: Հարգելով Շովքեթի հիշատակը և վախենալով խայտառակությունից` իշխանությունները Խոջոյանի նկարը, որպես լրտեսի, չփակցրին համապատասխան տեղերում:

…Եվ մի օր Սմբատ Խոջոյանը առավոտ կանուխ փորձեց լողալով անցնել Արաքսը: Թուրքերը նկատեցին սահմանախախտին և կրակ բացեցին: 15 ժամ ջրի տակ մնալուց հետո (շնչում էր եղեգով), խավարի մեջ լողալով հասավ փրկության ափը:

1984 թվականի աշնանային մի օր Երևանի Սիլաչի թաղամասով մի բազմամարդ թափոր էր անցնում: Առջևից տանում էին հանգուցյալի` ԽՍՀՄ ռազմական հետախուզության փոխգնդապետի պետական շքանշանները: Զինվորական նվագախումբը մինչև գերեզման չլռեց: Հարազատներն այդպես էլ չիմացան, թե որտեղի՞ց հայտնվեցին նրանք, և ովքե՞ր էին Մոսկվայից ժամանած մեկ տասնյակ ռուս բարձրաստիճան զինվորականները:

http://www.sobesednik.am/index.php/archive-am/1105–1/15453-2008-08-17-08-57-50

Այս նյութը հրապարակել է նաև թուրքական Cihan Haber Ajansı լրատվական գործակալությունը