Հայերին թույլ չեն տալիս պատրիարք ընտրել

Թուրքիայի հայոց պատրիարք Մեսրոպ Երկրորդ Մութաֆյանի ծանր հիվանդության պատճառով պետությունից համապատրիարք կամ մի նոր պատրիարք ընտրելու թույլտվություն սպասող համայնքին ասվեց, որ «Յոլա գնա տեղապահով»:

Արքեպիսկոպոս Մեսրոպ Երկրորդի՝ 2008 թ. ի վեր հիվանդության պատճառով փաստորեն առանց առաջնորդ մնացած Թուրքիայի հայոց պատրիարքարանի պաշտոնի անորոշությանն «առայժմ» վերջ տրվեց` Ստամբուլի նահանգապետարանի  2010 թ. հունիսի 29-ի գրությամբ:

Նախարարությունից ստացված «Կարող եք ընտրել միայն պատրիարքի տեղապահ» պատասխան գրությունից անմիջապես հետո հինգշաբթի օրը` հուլիսի 1-ին գումարված պատրիարքարանի Հոգևոր խորհուրդը կատարեց տեղապահի ընտրություն: Ընտրություններում Հոգևոր խորհրդի 26 անդամից 25-ի քվեն ստացած և արդեն իսկ որոշ ժամանակից ի վեր Հոգևոր խորհրդի նախագահի պաշտոնի շնորհիվ տեղապահի պարտականություններն ստանձնած արքեպիսկոպոս Արամ Աթեշյանը իրավասություն ստացավ տնօրինելու համայնքի կրոնական ու բարեսիրական գործերը, քանի դեռ ողջ է պատրիարք Մեսրոպ Երկրորդը:

Ըստ այդմ` Աթեշյանը կարող է օգտվել նաև պաշտամունքի վայրերից դուրս գտնվող տարածքներում ևս հոգևորականի հագուստ կրելու իրավունքից, որը տրվում է միայն պատրիարքներին: Իրականում հայկական եկեղեցու սովորույթի մեջ գոյություն չունի պատրիարքի գլխավոր տեղապահությունը: Թեև մինչ այդ երկու անգամ եղել է տեղապահության ժամանակաշրջան, բայց սա առաջին դեպքն է, երբ պատրիարքը թեև ողջ է, սակայն չի կարողանում կատարել իր պաշտոնական պարտականությունները:

Համայնքը հանդես էր եկել երկու առանձին դիմումներով

Չնայած որ դա առանձնապես չի ներկայացվել մամուլում, սակայն այդ վիճակը, որն առաջին անգամ էր հանդիպում, արդեն երկար ժամանակ էր, ինչ համայնքի ներսում տեղիք էր տալիս լարվածության: Այն հիմնավորմամբ, թե այլևս անհնար է շարունակել առանց պատրիարքի, Պատրիարքարանի հոգևոր խորհուրդը 2009 թ. դեկտեմբերի 3-ին խնդրագրով դիմել էր պետությանը, որպեսզի հնարավորություն տրվի համապատրիարք ընտրելու: Սակայն այդ հարցում տեղի ունեցավ մի անսպասելի զարգացում: Ըստ ընդունված կարգի` պատրիարք ընտրելու համար կազմվում է Պատրիարքի ընտրությունը կազմակերպող հանձնաժողով, որը համակարգում է ժողովրդի կողմից 6 քաղաքացիական պատվիրակի ընտրությունը, որոնք էլ ընտրելու են պատրիարք: Պատրիարքի ընտրությունը կատարվում էր այն բանից հետո, երբ վերոհիշյալ պատվիրակներին էր միանում նաև Հոգևոր խորհրդի կողմից ընտրված մի հոգևորական պատվիրակ: Պատրիարքի ընտրությունը կազմակերպող այդ հանձնաժողովը ևս, ըստ էության իր իրավասությունից օգտվելով, նահանգապետարանի միջոցով դիմեց Ներքին գործերի նախարարությանը, որպեսզի ընտրվի ոչ թե համապատրիարք, այլ մի «նոր» պատրիարք: 1863 թ. Հայկական կանոնադրությունում տեղ գտած համապատասխան օրենքի վրա հիմնվելով` իր պաշտոնական պարտականությունները կատարել չկարողացող Մեսրոպ Երկրորդին գաղտնի կերպով պաշտոնաթող էին անելու և այդպիսով` ազատվելու էին այդ անորոշությունից, և համայքն իր էներգիան չէր ծախսելու երկու անգամ ընտրություններ անելու վրա`  թե’ մի համապատրիարք և թե’ Մեսրոպ Երկրորդի հավանական վախճանից հետո մի նոր պատրիարք ընտրելով: Պատրիարքի ընտրությունը կազմակերպող հանձնաժողովը չուզեց իր դիրքերը զիջել և լուրջ հակամարտության մեջ մտավ Հոգևոր խորհրդի հետ:

Պետությանը հղված պատրիարքի ընտրությունների երկու առանձին դիմումների պատճառով չկայացած ընտրությունների հարցը «առայժմ» լուծվեց` Ներքին գործերի նախարարությունից ստացված պաշտոնական պատասխանի շնորհիվ: Այդպիսով` եթե անգամ երևութապես թվա, թե Պատրիարքի ընտրությունը կազմակերպող հանձնաժողովի օրինական դիմումն անտեսած պետությունը մերժել է նաև Պատրիարքարանի հոգևոր խորհրդի «համապատրիարքության» դիմումը, իրականում պետությունը փաստացի համապատրիարք եղող տեղապահության պաշտոնը «առաջ քաշելու» միջոցով անուղղակիորեն միջամտեց այս հարցին` ընտրություններում էլ ժամանակավոր առաջխաղացում գրանցելով:

Մարգար Եսայան

taraf.com.tr
03.07.2010