Անվտանգությունը թաքցրել է գեղեցկությունը

Հարավարևելյան Անատոլիայում անվտանգության պատճառով ժողովուրդի մուտքն արգելված վայրերը բացվում են մեկ առ մեկ: Վանում գաղտնի պահված մի դրախտային գյուղ և 11-րդ դարից մնացած մի եկեղեցի սպասում են իրենց այցելուներին:

Վանում բոլոր արգելված վայրերը, անվտանգության գոտիներն էլ ներառյալ, բացվում են քաղաքացիների առջև, որի շնորհիվ գաղտնի մնացած պատմությունն էլ է բացահայտվում:

Այդ պատմական կառույցների մեջ ամենագեղեցիկներից մեկը եղող Սուրբ Թովմասի վանք-եկեղեցին և Ինքյոյ գյուղը հմայում են այցելուներին:

Ցայժմ մուտքը Անատոլիայում գտնվող բազմաթիվ շրջաններ արգելված էր տարբեր պատճառաբանություններով, սակայն իրավիճակը կամաց-կամաց փոխվում է, և Անատոլիայի մոռացված պատմությունը արգելքների վերացման շնորհիվ մեկ անգամ ևս հիշեցնում է իր մասին:

Եկեղեցին սպասում է հայտնագործվելուն

Վանի Գևաշ գավառի Ալթընսաչ գյուղում գտնվող և 1000 մ բարձրության վրա հիմնադրված Սուրբ Թովմաս վանք-եկեղեցին ևս բացվեց զբոսաշրջության առաջ:

Ենթադրվում է, որ Հիսուս Քրիստոսի 12 առաքյալներից մեկը հանդիսացող Սուրբ Թովմասի սուրբ մասունքները թաքցնելու նպատակով հիմնված Սուրբ Թովմասի վանք-եկեղեցին կառուցվել է 10-րդ կամ 11-րդ դարում:

Սուրբ Թովմաս եկեղեցին 18-րդ դարում կողոպուտի ենթարկվելուց հետո լրիվ մատնվել էր ճակատագրի քմահաճույքին: Այդ օրվանից ի վեր էլ սպասում էր վերահայտնագործվելուն:

Վանում առաջին հերթին հայերի համար կարևոր սրբատեղի եղող պատմական Աղթամարի եկեղեցին բացվել էր 2007 թ., և անցած ամիսներին էլ որոշվել էր թույլատրել, որպեսզի սույն եկեղեցում տարին մեկ անգամ պատարագ մատուցվի:

Վանի նահանգապետարանի այն աշխատանքների շնորհիվ, որոնք ուղղված էին արգելված բոլոր վայրերը զբոսաշրջության առաջ բացելուն, հանգեցրին նաև Սուրբ Թովմաս եկեղեցու բացմանը:

34-րդ տուրիստական շաբաթի և Վանի նահանգապետարանի և նահանգի Մշակույթի ու զբոսաշրջության տնօրինության կողմից կազմակերպված ուղևորության շրջանակներում այցելում ենք եկեղեցին:

Երբ գնում ենք Գևաշից 46 կմ հեռավորության վրա գտնվող Ալթընսաչ գյուղում կառուցված և քրիստոնյաների համար Աղթամարի եկեղեցու չափ նշանակություն ունեցող Սուրբ Թովմաս եկեղեցի, հմայվում ենք Վանա լճի ափերին փռված աշխարհի ամենակուսական և գողտրիկ տեսարաններով: Երբ հասնում ենք եկեղեցու գտնված լեռան ստորոտին, իջնում ենք ավտոմեքենաներից մի բազամարդ խմբի հետ մեկտեղ:

Այստեղ մեզ է սպասում մի դժվարին մագլցում: 1000 մ բարձրության վրա գտնվող եկեղեցուն հասնելու համար մեր կողմից սկսված մագլցումը թեև բավականին հոգնեցուցիչ է, սակայն լեռան և եկեղեցու անզուգական տեսարանը մեզանից հեռացնում է այդ դժվարին մագլցման բոլոր հոգնությունները:

Երբ մեր մագլցումն ավարտվում է, գրի ենք առնում Վանի նահանգապետ Մյունիր Քարալօղլուի մեկնաբանությունները:

Մյունիր Քարալօղլուն նշում է, որ այս պահին վերականգնվում է 8 եկեղեցի: Նահանգապետը հայտնում է նաև, թե շատ մոտ ապագայում սկսվելու են նաև Սուրբ Թովմաս եկեղեցու վերականգնողական աշխատանքները:

Քարալօղլուն պարզաբանելով, որ քաղաքը տուրիստական պահանջները բավարարելու առումով դեռ թերի է, ասում է նաև, թե Աղթամարի եկեղեցում սպասվող արարողության կապակցությամբ սեպտեմբեր ամսի տեղերն արդեն իսկ պատվիրված են, և որ պահանջները բավարարելու համար օգտագործվելու են նաև պաշտոնական հյուրանոցատները:

Սուրբ Թովմաս վանք-եկեղեցին

Սույն եկեղեցին, որի մասին առաջին հիշատակությունները վերաբերում են 13-րդ դարին, թեև 1671 թ. վերանորոգումից հետո 18-րդ դարի վերջերին կողոպտվել է, բայց և այնպես կանգուն վիճակում հասնել է մեր օրերը:

Թարաֆ օրաթերթ, 19.04.2010 Ադեմ Թայան, Վան