Իսկենդերուն

Ալեքսանդրետտա, Ալեքսանդրեթ, Այեքսանդրետ, Ալհքսւսնդրետտե, Ալեքսանդրիա, Աեքսանդրիա Իսսոսյան, Ալեքսանդրիա Կիյիկյան, Ալեքսանդրիան, Ալեքսանդրիա Սկաբիոսա, Ալեքսանդրիա Փոքր, Ալեքսանդրիոլա, Այեքսանդրյակ, Ալեքսանդրյակ, Իսկենդերուն, Իսկենտերուն, Իսքենդերուն, Իսքենտերուն, Կատիսոն, Սկունդրուն — Քաղաք Կիլիկիայում` Միջերկրական ծովի հյուսիսարևելյան ափին` Հայոց ծոցում:

Հիմնադրվել է 4-րդ դ. (մ.թ.ա.) Ալեքսանդր Մակեդոնացու կողմից` ի նշանավորումն պարսիկների դեմ տարած հաղթանակի, իր անունով էլ կոչվել է: Ոմանք ենթադրում են, որ Ա-ն հիմնադրվել է փյունիկյան հին Մյուրիանդրոս նավահանգստի տեղում: 1097 թ. Ա-ն գրավվեց խաչակիրների կողմից, իսկ հետագայում մտավ Կիլիկիայի հայկական թագավորության մեջ: Արաբ պատմիչ Մակրիզին Ա-ն համարում է Կիլիկիայի աոաջին քաղաքը:

Թուրքական տիրապետության շրջանում (17-րդ դ. սկսած)` Այասի խափանումից հետո, Ա-ի դերը, որպես նավահանգստի, աստիճանաբար մեծանում է, չնայած շրջակայքի ճահիճների պատճառով օդը վատառողջ է: Ա–ն գտնվում է բնական հարմար ծովախորշի ափին: Բարեկարգ ճանապարհով ու երկաթուղով միացած Է Հալեպի և ուրիշ քաղաքների հետ:

Մոտակայքում կան նավթի պաշարներ:

1880-ական թթ. ուներ 15000 բնակիչ, 1913-ին՝ միայն հայերը՝ 4500 շունչ, զբաղվում էին առևտրով, արհեստներով, այգեգործությամբ, պարտիզպանությամբ: Տները կառուցված են եվրոպական ձևով:

Հայերն ունեին երկու եկեղեցի (Քառասուն Մանկունք և ս. Խաչ), 4 վարժարան: Ա-ի շրջակայքում կային մի քանի հայաբնակ գյուղեր, որոնց բնակիչները քաղաքի հայության հետ միասին 1915—20 թթ. թուրքերի կողմից զանգվածաբար ոչնչացվեցին: