Օժիտը

Գլխագնի դիմաց աղջկա ծնողները պարտավոր էին օժիտ տալ աղջկան: Դա իրենից ներկայացնում էր ամենաքիչը երեք ձեռք անկողին, աղջկա ներքնազգեստների հավաքածու՝ մինչեւ կյանքի վերջ հագնելու համար, դետալներ կահ-կարասիներից, հողատարածք եւ այլն: Օժիտի քանակն ուղիղ համեմատական էր աղջկա համար ստանալիք գլխագնի հետ: Նշենք, որ օժիտի ցուցադրման արարողությունը պակաս կարեւոր երեւույթ չէր: Հավաքվում էին բոլոր ազգականները եւ սկսում հաշվել բաժակների, ափսեների, վերնաշապիկների քանակը, համեմատել այս հարսի օժիտը նախորդների հետ: Օժիտային պատմությունները ուղեկցում էին ամբողջ գյուղին՝ մինչեւ հաջորդ հարսանիք:

Այս ամենի տրամաբանական շարունակությունը

Եկեղեցիական արարողություններից հետո հարսին տանում էին հորանց տուն: Հարսին բերում էին փեսայի տուն հաջորդ օրը միայն, որը հիմնականում կիրակի էր լինում: Հայրն աղջկա ձեռքից բռնած բերում-հանձնում էր փեսային ու ասում. ՙՔեզ եմ փոխանցում իմ բարիքը, օգտագործիր երջանկությամբ՚: Փեսան խոստանում էր աչքի լույսի պես պահել ՙբարիքը՚, համենայն դեպս սկզբում նա պահում էր իր խոստումը: Հետո երեք անգամ օջախի (տան) կողքով պտույտ էին գալիս:

 Տնից դուրս գալու պահին հարսեղբայրը մուտքի մոտ կանգնում էր եւ ոչ ոքի չէր թողնում դուրս գալ՝ մինչեւ որոշակի գումար տալը: Հնում այդ գումարը կարող էր փակել հարսանիքի ծախսերը, իսկ այժմ այն միայն ուրախացնում է հարսեղբորը և նրա ընկերներին: Մինչեւ հարսանքավորների գալը փեսայի տուն ուղարկում էին ՙաղվես՚ կոչվող մեկին, ով տեղեկացնում էր նրանց ժամանման մասին: Սկեսուրը ՙաղվեսին՚ տալիս էր նրա ամենասիրած ուտելիքը` հավ: Փեսայի տանը՝ հենց մուտքի, մոտ գառ կամ աքլոր էին մատաղ անում` կախված գրպանի պարունակությունից, տան կտուրից նրանց վրա լցնում էին չորացած մրգեր, ցորեն, կոնֆետներ, մանրադրամ, մի խոսքով՝ այն ամենը, ինչ խորհրդանշում է բարեկեցիկ կյանք: 

Ախալքալաքում ընդունված էր, որ սկեսուրը նորապսակների բերանի մեջ շաքարի կտոր դներ, որպեսզի կյանքը քաղցրանար: 

Երաժիշտները հարսանիքների անբաժան մասն էին կազմում: Հատուկ նրանց համար հորինված էր ՙշաբաշ՚ հասկացությունը: Առանձնահատուկ եռանդով իրականացրած երգի համար նրանք ստանում էին բավականին կլորիկ գումար: Ցավոք, այժմ այդ երեւույթը ավելի հաճախ հանդիպում է գիշերային ակումբներում պարերի ժամանակ:

http://www.wedding.am/ordinary.htm