Էրզրումի Բանակ գյուղի հայկական եկեղեցին

Առաջին համաշխարհային պատերազմից առաջ ստվար հայ բնակչություն ունեցող Էրզրումի նահանգի Բանակ գյուղում է գտնվում VIIդ. կառուցված զվարթնոցատիպ այս տաճարը:

Կառույցի ծավալատարածական հիմքը քառակոնք է` ներառնված շրջանց սրահի մեջ: Արտաքուստ եռաստիճան է (եռահարկ)` դեպի վեր հաջորդաբար նվազող տրամագծերով երեք գլանային ծավալներով ստեղծված կեննտրոնակազմ հորինվածք: Առաջին և երկրորդ աստիճաններն ունեցել են 28-ական, իսկ վերինը` գմբեթի թմբուկը, 16 նիստ: Ունեցել է երեք մուտք: Տաճարի կենտրոնական մասի քառակոնքի թևերը ավարտվում են սյունակամարաշերով (էքսեդրներով), որոնց միջև ուղղանկյուն եռահարկ ավանդատներ են: Տաճարի երեք աստիճանների արտաքին պատերը, Զվարթնոցի օրինակով, գոտևորում էին դեկորատիվ սյունակամարաշները: Առաջին աստճանի վերևով անցնում էին խաղողի ու նռան պատկերներով քանդակազարդ գոտիներ: Ի տարբերություն Զվարթնոցի` կլոր լուսամուտներ չի ունեցել և առաջին աստճանի շրջանց սրահը եղել է առանց վերնահարկի:
Ենթադրվում է, որ Բանակի տաճարը կառուցել է Ներսես Գ Իշխանցի (Ներսես Գ Տայեցի) կաթողիկոսը, երբ 652-658թթ. գտնվել է հայրենի Տայքում:

 XV-XVIդդ. տաճարի հորինվածքում ձևափոխություններ են կատարվել. եռաստիճան ծավալը վերածվել է երկաստիճանի:

19-րդ դարում` ռուս-թուրքական պատերազմների ժամանակ, ծանր վնասվել էր, իսկ 1985 թ. երկրաշարժը եկեղեցու համար կործանարար եղավ:

* Tercüme, Wikipedia, A. S./H.

1 – (hy) Tiran Marutyan, « Բանակ » (« Banak »), dans Soviet Armenian Encyclopedia, vol. II, Académie arménienne des sciences, Erevan, 1976, p. 269

2 – Patrick Donabédian, L’âge d’or de l’architecture arménienne, Parenthèses, Marseille, 2008 (ISBN 978-2-86364-172-9), p. 199

3 – (en) Stephen H. Rapp, Studies in Medieval Georgian Historiography: Early Texts And Eurasian Contexts, Peeters Publishers, 2003 (ISBN 90-429-1318-5), p. 390.
Foto : www.bagin.info