Tarihi M.Ö. 2000 lere dayanan Erzincan, tarih boyunca bir çok medeniyete ev sahipliği yapmış, bir çok medeniyetin hakimiyet mücadelesine sahne olmuştur. Bölgede yapılan kazılarda, Ermenilerin ataları sayılan Urartu’lara ait birçok eser çıkarılmıştır. M.Ö. 900 yıllarında kurulan Urartu’lara ait Hitit ve Urartular zamanında büyük bir şehir kimliğine sahip olan Erzincan, Medlerin, Perslerin, Büyük Iskender ve Ermenilerin egemenliğinde kalmış, XI ci yüzyılda da Osmanlı hakimiyetine geçmiştir.
Elazığ, Malatya, Tunceli, Sivas gibi kentlerin arasında kalan Eğin, XIX. yüzyılın ilk yarısında Harput’a ve 1878’de Mamuret-ül-Aziz (Elazığ) vilayetine bağlanmıştır. Daha sonra Malatya’ya bağlanan Eğin’in adı 1922 yılında TBMM icra vekilleri tarafından Kemaliye olarak değiştirilmiş, 11 Mayıs 1938’de ise Erzincan’a bağlanmıştır. Ermenice “Agn” (Ակն), yani çeşme anlamına gelmektedir. Agn/Eğin çevresi ile Divriği civarı 1019 yılında Tavit Senekerim Ardzruni önderliğinde Van bölgesinden gelen Ermenilerce iskân edilmiştir. Nüfus en geç 16. yy’dan itibaren Türk veya Türkleşmiş olduğu için Ermenice isimlerin asıllarını tesbit etmek güçtür. Kemaliye adı 1922’de seçilmiş, 1926’da resmileşmiştir. Ulusalcı rivayetler ise “AĞ YURT” ‘dan geldiğini ve kelimenin Türkçe’de AKICI, CEREYAN anlamında olduğunu ileri sürer … Hangisinin çarpıtma olduğuna artık siz karar verin …
Ağın’a mahsus Ermeni mimari tarzı geniş çapta, sonradan gelen medeniyetlere örnek olmuştur : giriş kapısı ve üzerindeki kırma çatının devamı olarak alınlığa yer verilmesi, sivri kemerli pencereleri … gibi.
Dutluca bucağı’nda bulunan Ocak Köyü Ermeni Kilisesi, Kemaliye girişi sağ tarfında bulunmaktadır. 1915’de Ermenilerin tehcirinden sonra kilise boş kaldığından halı şirketine dönüştürülmüş ve daha sonraları bir süre de cezaevi olarak işlem görmüştür (1990’a kadar). 1999 yılında kilise restorasyona uğramış ve günümüzde zemin kat ve bahçe gençlerin uğrak yeri olan Kafe Kanyon’a dönüştürülmüştür. Birinci kat ise etnografik müzesine çevrilmiş (1994), kazılarda bulunan eşyalar sergilenmektedir. Kilisenin ne zaman yapıldığı konusunda bilgi bulunmamaktadır, ismini de bulamadığımdan bulunduğu köy ile adlandırdım.
Kilise, taş işciliği, kemerli cephesi, cumbaya, çatıya çıkan ahşap merdiveni ile görkemli bir yapı görünümündedir. Kesme taştan yapılmış olan geniş kemerlerin cephesini süslediği yapının içerisi ahşap döşemelidir. Binanın Fırat’a bakan arka cephesinde daha çok ahşap malzemeye yer verilmiştir. (A. S./H.)
http://team–aow.discuforum.info/t7299-Erzincan–Kemaliye–Ag–n–Egin–Ilcesi–Ocak–Koyu–Ermeni–Kilisesi.htm
Leave a Reply