Yedi Kilise olarak da bilinen Varakavank Ermeni manastırı, Vasburagan’ın en zengin ve en iyi bilinen manastırı ve de Van başpiskoposunun mevkii olarak bilinir. Manastır, günümüzde Erek Dağı olarak bilinen Varak Dağı’nın güney yamacına yakın bir konumda, Van şehrinin 10 km kuzeydoğusundandır.
Vasburagan Kralı Senekerim-Hovhannes’in bu manastırı, hükümdarlık dönemi (1003-1022)’nin başlarında yaptırdığı rivayet edilir, ancak burada bu tarihten önce de başka dini yapılar varmış.
3’üncü yüzyılın sonlarında azizeler Gayane ve Hripsime’nin, Ermenistan üzerinden geçerken İsa’nın Çarmıhı’nın bir parçasını Van’a getirmeleri rivayet edilir. Vaspuragan’dan ayrıldıklarında bu kalıntı, mucize eseri bir keşiş tarafından Varak Dağı’nda tekrar bulunduğu ve Varakavank Manastırı olacak zaviyeye götürüldüğü 7’inci yüzyıla kadar kayıp bilinmiştir.
Kral Senekerim, krallığındaki en mukaddes kalıntısını barındırması için mevcut kompleksi genişletip manastır yapmıştır. Krallığını Bizans İmparatorluğu’na devrettiğinde Senekerim bu kalıntıyı alıp Sepasdya’nın (şimdiki adıyla; Sivas) hemen dışındaki Surp Nışan Ermeni manastırına teslim etmiştir.
Bir süre sonra, Senekerim’in ölümünün ardından, bu emanet Varakavank’a geri götürülmüştür. 1231′de, artık çok muhterem tutulan bu kalıntı, kuzeydoğu Ermenistan’daki Norvarakavank’a (“Yeni Varak Manastırı”) nakledilmiştir. Daha sonraki bir tarihte Van’a geri dönmüştür ve eski surlu şehrin içindeki Surp Nışan Kilisesi’nde muhafaza edilmiştir. 1915 kuşatması ve katliamı sırasında, ebediyen kaybolmuştur.
Manastırın Kiliseleri
1.- Azize Sofya Kilisesi
2.- Aziz Yahya Kilisesi
3.- Meryem Ana Kilisesi
4.- Aziz Kevork Jamadunu
5.- Kutsal Seal Şapeli
6.- Kutsal Haç Kilisesi
7.- Aziz Sion Kilisesi
8.- Çankuleli sundurma
Manastır, 17’inci ve 18’inci yüzyıllarda, Osmanlı ile Fars İmparatorlukları arasındaki savaşların son bulmasıyla gelişmiştir ancak 19’uncu yüzyılda hızla gerilemiştir. Doğu Anadolu’nun (Batı Ermenistan’ın-‘Akunq’ web sayfası yöneticileri) çoğunun derdi Kürt aşiretlerinin saldırılarına maruz kaldıkları gibi, manastır, Türk yetkililerinin Ermeni kurumlara uyguladığı siyasi zulümden de muzdarip olmuştur. Van Gölü bölgesi, “Türk- Ermenistan”ında Ermeni nüfusunun Türk ve Kürtlerin nüfuslarının toplamından sayıca üstün olduğu tek yer olmaya devam etmiştir. Dolayısıyla, baskının en kuvvetli olduğu bölge de burası olmuştur.
Van’ı ziyaret eden birçok Avrupalı gezgin, Varakavank’ı da ziyaret etmiştir ve buranın tarifini yazmıştır. Ziyaret edenlerden örneğin; İngiliz H.F.B. Linç 1893’te manastırı ziyaret etmiştir. 20’inci yüzyılın başlarında, Alman arkeolog Voltr Baçman (Walter Bachman) manastırın ayrıntılı bir planını çizmiştir vb.
Varakavank, 30 Nisan 1915′te Van kuşatması sırasında Türk ordusu tarafından yıkılmıştır. Bakraçlı adında bir Kürt köyü, kiliselerin harabeleri etrafında bürümüştür.
Dün ve Bugün muhasebesini yapmak gerekirse öncelikle söylemek gerekir ki dün Ermenistan’da yani Batı Ermenistan’da ve tüm Osmanlı içerisindeki kilise ve manastırların büyük kısmı Ermeni soykırım sırasında yakıldı, yağmalandı ve yok edildi.
Ermeni eserlerine karşı yok etme politikası Türkiye’de cumhuriyet döneminde de sürdü. Çünkü her bir kültürel miras Ermenilerin varlığını çağrıştırıyordu.
Ermenilere karşı devam eden kültürel soykırım kuşkusuz Türk politikasının bir devamıdir.
1915′ten önce sağlamken, bugün tamamen mahvolmuştur.
Dün ve Bugününü, 2 fotoğraflarla, ortaya çıkarılan Varakavank manastırın son yıllarda nasıl değiştiğini belgeliyor.
Aşağıda bulunan çift fotoğraf bir gerçeği görsel olarak sunmak üzere eşleştirilmiş.
Dün; 1900’ler başında görürken haliyle gösteriliyor. Hemen yanı başında ise aynı yeri Samvel Garabedyan Merceğile 2004 haliyle görüyoruz.
Dün ve bugününü ve bu arada oluşmuş bazen nefes kesen, bazen sarsan ama kesinlikle şaşırtan değişimi inanılmaz fotoğraf ile göstermek istedik.
Fotoğraflar bize sadece de gerçeği sunuyor ve bunlara bakarak birden fazla kilisesi olan muhteşem Varakavank Manastırın dünü ve bugününü göstermektendir, nitekim sonuç çıkartmayı da sayın okuyucularımıza bırakıyoruz.
Kaynak
Fotoğraf: Ermeni Eserlerini İnceleme Kurumu (www.raa.am)
“The Armenian Architecture a Cultural Genocide” published by the Armenian National Committee of Canada, Montreal 2005.
“Virtulani” sitesi
faktor301.com
http://www.aykiridogrular.com/haber-2545-Varakavank-Manastiri-Dun-Ve-Bugun.html
Leave a Reply