Ermenistan Cumhuriyeti Hakkında Bilgiler
Ermenistan Cumhuriyeti egemen, demokrat, sosyal ve hukuki bir devlettir. Devlet iktidarı, Anayasa ve yasama, yürütme ile yargı organlarının ayrılığı ilkesine dayalı yasalar uyarınca uygulanır.
Resmi Adı:
Ermenistan Cumhuriyeti
Başkenti:
Erivan
Büyük Şehirleri:
Gümrü, Vanadzor
Resmi Dili
Ermenice
Dini:
Halkın büyük çoğunluğu Ermeni Apostolik Kilisesine bağlıdır
Para Birimi:
Dram, 1993 yılında devreye girmiştir
Nüfusu:
3,210,000 (2001)
Etnik Oluşumu:
Ermeniler
Milli Azınlıkları:
Ruslar, Yezidiler, Kürtler, Süryaniler, Rumlar, Ukraynalılar, Yahudiler vs
Madenleri:
Ermenistan kömür, demir, boksid, molipden, altın, gümüş, kurşun, çinko kaynakları açısından zengindir. Ponza, mermer, tüf, perlit, kireç taşı, bazalt ve tuz yatakları da bulunmaktadır. Değerli ve yarı-değerli taşlar çeşitleri de vardır.
Toplam Alanı:
29.74 bin km 2’dir.
Ermenistan Cumhuriyeti ortalama olarak deniz seviyesinden
1,800 m yükseklikte bulunmaktadır
En Yüksek Dağı:
Aragats Dağı (4,090 m)
Komşu Ülkeleri:
Kuzeyinde Gürcistan,
Doğusunda Azerbaycan,
Güneyinde İran,
Güney-Batısında Nakhicevan /Azerbaycan/
Batısında Türkiye
Ermenistan Cumhuriyeti Yönetim Biçimi
21.09.1991 tarihinde yapılan Ermenistan Bağımsızlık Referandumu sonuçlarına (halkın % 99’u bağımsızlık lehine oy kullanmıştır) dayanan Ermenistan Parlamentosu (Ermeni Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti) Bağımsızlık Deklarasyonu’nu kabul edip Ermenistan Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını ilan etmiştir.
21 Eylül Ermenistan’da Bağımsızlık bayramı olarak kutlanır.
Ermenistan Cumhuriyeti egemen, demokrat, sosyal ve hukuki bir devlettir. Devlet iktidarı, Anayasa ve yasama, yürütme ile yargı organlarının ayrılığı ilkesine dayalı yasalar uyarınca uygulanır.
Ermenistan Anayasası
5 Temmuz 1995 tarihinde gerçekleştirilen halk referandumunda kabul edilmiştir. 27 Kasım 2005 tarihinde yapılan halk referandumunda ise Anayasa değişiklikleri kabul edilmiştir.
Yönetim Biçimi
Devletin başında cumhurbaşkanı bulunur. Cumhurbaşkanı Anayasanın korunmasını izler, yasama, yürütme ile yargı organlarının normal çalışmalarını sağlar. Devletbaşkanı cumhuriyetin bağımsızlığının, toprak bütünlüğünün ve güvenliğinin garantörüdür.
Ermenistan Cumhurbaşkanı, Ermenistan Cumhuriyeti vatandaşları tarafından 5 yıl süre ile seçilir.
Yürütme Erki
Yürütme erki, Ermenistan Cumhuriyet hükümeti tarafından gerçekleştirilir. Hükümet başbakan ve bakanlardan oluşur. Devletbaşkanı Parlamento milletvekili gruplarıyla yapılan müşaverelere dayanarak parlamenterlerin çoğunluğunun güvenini kazanan şahsı başbakanlığa tayin eder. Bu mümkün olmadığı halde cumhurbaşkanı, en çok milletvekilinin güvenini kazananı başbakanlığa atar. Devletbaşkanı, başbakanın önerisi üzerine hükümet üyelerini tayin eder veya görevden uzaklaştırır.
Yasama Erki
Tek meclisli parlamento, Ermenistan’ın en yüksek yasama erkidir. Ermenistan Parlamentosu 131 milletvekilinden oluşur. Parlamento, halk seçimleriyle ve 5 yıl süre için oluşur. Ermenistan’da son genel seçimler Mayıs 2007 tarihinde yapılmıştır.
Yargı Erki
Ermenistan Cumhuriyeti’nde sadece mahkemeler, Anayasa ve kanunlar uyarınca adaleti gerçekleştirir. Ermenistan mahkemeleri Birinci Divan, istinaf ve temyiz mahkemelerinden oluşur. Bunun haricinde Ticari, Askeri ve Anayasada belirtilen başka mahkemeler de vardır.
Ermeni Soykırımı Nedir
Osmanlı İmparatorluğu’nda, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Ermeni halkına karşı işlenmiş olan katliamlar, Ermeni Soykırımı olarak değerlendirilir. Bu kırımlar, Osmanlı İmparatorluğu’nun çeşitli bölgelerinde jöntürk yönetimi tarafından gerçekleştirilmiştir.
Bu olaylara yönelik uluslararası ilk tepki, Fransa, Rusya ve Büyük Britanya tarafından Mayıs 1915 tarihinde verilen nota olmuştur. Bu notada Ermeni halkına karşı gerçekleştirilen vahşet, “insanlığa ve medeniyete karşı işlenen suç” olarak nitelenmiştir. Taraflara göre yapılan suçun sorumlusu Türk hükümetiydi.
Ermeni Soykırımı Neden İşlendi?
Birinci Dünya Savaşı başladığında, zayıflamış olan Osmanlı İmparatorluğu’nu parçalanmaya karşı korumaya çalışan İttihatçı yöneticiler, Pantürkizm politikasını benimsemiştir. Türkçülük fikrine istinaden, büyük bir Türk İmparatorluğu’nun kurulması öngörülüyordu. Bu imparatorluk Çin’e kadar uzanarak Kafkaslar’ı ve Orta Asya’nın Türki dillerle konuşan tüm halkaları içine alacaktı. Bu program, aynı zamanda tüm milli azınlıkların türkleştirilmesini de öngörmekteydi. Ermeni halkı, bu programın hayata geçirilmesinde en büyük engel olarak algılanıyordu. Tüm Ermenilerin Batı Ermenistan’dan tehcir edilmeleri kararı, daha 1911 yılının sonlarında kabul edilmekle beraber jöntürkler, Birinci Dünya Savaşı’nı bu kararı gerçekleştirmek için iyi bir fırsat olarak kullandılar.
Ermeni Soykırımı Esnasında Kaç Kişi Öldürüldü?
Birinci Dünya Harbi arifesinde Osmanlı İmparatorluğu’nda iki milyonu aşkın Ermeni yaşamaktaydı. 1915-1923 yılları arasında bir buçuk civarında Ermeni öldürüldü. Kalan yarım milyonu ise dünyanın çeşitli ülkelerine sığındı.
Soykırımın İşlenim Mekanizması
Soykırım, insanların kolektif varlıklarına son vermek amacıyla organize edilen imhalardır. Dolayısıyla, soykırım işlemek için hazırlanmış bir program ve bunu gerçekleştirebilecek bir iç mekanizma gerekmektedir. İşte bu mekanizma yüzünden soykırım bir devlet suçu olarak kabul edilir, zira benzer bir siyaset gerçekleştirmek için gereken vasıtalar, sadece devletin elinde vardır. 24 Nisan 1915 tarihinde (başlıca Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti Konstantinopolis’te) başlayan tutuklamalar ve bunlara müteakiben yüzlerce Ermeni aydınının yokedilmesiyle, Ermeni halkının imhasının ilk aşaması başlamıştır. Daha sonra dünyaya dağılmış olan Ermeniler, 24 Nisan’ı Ermeni Soykırım Kurbanlarını Anma Günü olarak kabul etmişlerdir.
Ermeni sorununun “nihai çözümünün” ikinci aşaması, sayıları 300 bin civarında olan Ermeni erkeğin Osmanlı ordusuna seferber edilmesi oldu. Askere alınan Ermeniler, daha sonra silahsızlandırılıp Türk askerleri tarafından katledilmişlerdir.
Soykırımın üçüncü aşamasında Ermeni kadın, çocuk ve yaşlılar öldürülmüş veya Suriye çöllerine sürülmüşlerdir. Ermeni tehciri esnasında yüzbinlerce kişi, Türk askerleri, polisler ve Kürt çeteleri tarafından katledilmiştir, kalanlar ise açlık ve çeşitli hastalıklardan dolayı hayatlarını kaybettiler. Binlerce kadın ve çocuk, şiddete uğradı. On binlerce Ermeni, zorla müslümanlaştırıldı.
Ermeni Soykırımının son aşaması ise, Türkiye hükümetinin, Ermeni ulusuna karşı kendi vatanında gerçekleştirmiş olduğu kitlesel sürgün ve imhanın inkârıdır.
Ermeni Diasporası
Dünyanın çeşitli ülkelerinde yaşayan Ermeni topluluklarını kapsayan Ermeni diasporasında, Ermenistan’da ve Artsakh’ta toplam on milyonu aşkın Ermeni yaşıyor. Ermeni diasporası, asırlar boyunca Ermeni krallıklarının ve devletlerinin yıkılması ve yabancı devletlerin egemenliği altına girmesi ,halkın katliamlara uğraması ve son olarak 1915 yılında gerçekleştirilen Ermeni soykırımı sonucunda ortaya çıkmıştır. Günümüzde Dünyanın 100’den fazla ülkesinde Ermeni toplulukları var. Özellikle Rusya Federasyonu, ABD, Fransa, Gürcistan, Suriye, Lübnan, Arjantin, Kanada ve İran Ermenilerin en yoğun yaşadıkları ülkelerdir. Diaspora Ermenileri için kimliklerinin korunması büyük önem taşır. Bu amaçla okullar, kiliseler, kültürel merkezler, tüm Ermenileri biraraya getiren dernekler kurarlar. Ermenistan Cumhuriyeti bağımsızlığına kavuştuktan sonra Ermenistan ile Diaspora arasındaki ilişkiler sıkılaştı ve işbirliği gelişti.
21. yüzyılda Ermenistan ve diaspora Ermenilerinin sorunlarını çözebilmek için Ermenistan Cumhuriyeti ve Ermeni Diasporası arasında yapılan işbirliğinin genişletilmesi gerekiyor.
Ermenistan ve Ermeni diasporası, aynı tarihsel ve kültürel köklere dayanıyor. Ermenistan’ın sorunları aynı zamanda diasporanın da sorunudur, diasporanın meseleleri ise aynen Ermenistan’ı yakından ilgilendirir. Ermeni halkının gücü tüm Ermenilerin birleşik gücüdür. Diasporanın kültürel, eğitimsel, dil, din, siyasi ve ülke çeşitliliği, tüm Ermenilerin tükenmez potansiyelidir. Ermenistan, asırlar boyu tüm Ermenilerin hayallerinin beşiği olmuştur. Ermenistan Cumhuriyeti, Dünyanın çeşitli ülkelerine dağılan Ermeni halkını Ermeni bağımsız devleti ve kendi güvenliğinin sağlanması, politik, ekonomik, sosyal, kültürel ve manevi güçlenmesi etrafında birleştirmelidir.
Ermenistan-Diaspora arasında geliştirilen işbirliği, tarihi vatanında veya yabancı ülkelerde yaşayan her Ermeninin esas hakları ve özgürlüklerini uluslararası hukuk çerçevesinde savunmayı amaçlıyor. Ermenistan Cumhuriyeti, diğer ülkelerde yaşayan yurttaşlarını ve soydaşlarını elinden geldiği kadar her zaman ve her yerde savunacaktır. Bağımsız Ermenistan devletinin kurulmasından sonra Ermenistan Cumhuriyeti’nin güttüğü amaçlı politikası sonucunda sağlanan koşulları hesaba katan Ermenistan Cumhuriyeti Anayasa esasları, ilkeleri ve normlarına dayanan Ermenistan Cumhurbaşkanı, 2008 yılının ilkbaharında Ermenistan-Diaspora işbirliğinin geliştirilmesine yönelik siyaseti gerçekleştiren reformlar yapmaya başladı.
Reformlar kapsamında 1 Ekim 2008 tarihinde Ermenistan hükümeti bünyesinde Ermenistan Diaspora Bakanlığı kuruldu. Diaspora Bakanlığı, Ermenistan Devlet Başkanının yönetimiyle Ermenistan ve diaspora arasındaki bağları genişletmeyi amaçlıyor.
Ermenistan Cumhuriyeti Devlet Sembolleri
Bayrağı
Kırmızı, mavi ve turuncu üç eşit genişlikte yatay şeritten oluşan Ermenistan bayrağı 24 Ağustos 1990’da Ermenistan Sovyet Prezidyum’u tarafından kabul edilmiştir.
Devlet Arması
19 Nisan 1992 tarihinde Ermenistan Sovyet Prezidyumu tarafından kabul edilen “Ermenistan Cumhuriyeti Devlet Arması” kanununa göre Birinci Ermenistan Cumhuriyeti’nin (1918-1920) arması bir kez daha Devlet Arması olarak kabul edilmiştir. Bu arma, Rusya Güzel Sanatlar Akademisi üyesi, mimar Aleksandr Tamanyan ve ressam Hakob Kocoyan tarafından yaratılmıştır.
Milli Marşı
Ermenistan Sovyet Prezidyumu’nun 1 Haziran 1991 tarihli kararına göre Birinci Ermenistan Cumhuriyeti’nin (1918-1920) milli marşı yeniden kabul edilmiştir. Marşın metni Mikayel Nalbandyan’a (1829-1866) aittir. Metin şöyledir:
Asırlar boyu yaşayan
Özgür ve bağımsız vatanımız,
Evlatları: “Hür, bağımsız Ermenistan”
Diye sesleniyor.
İşte kardeşim ellerimle
Hazırladığım bir bayrak,
Geceleri uyumadan
Gözyaşlarımla yıkadığım bir bayrak!
Üç rengine bak,
Bu üç renkli simgeye bak,
Düşmana karşı dalgalansın,
Ermenistan hep yaşasın!
Her yerde ölüm aynı,
İnsan bir defa ölür.
Şad olsun ulusunun özgürlüğü uğruna
Şehit olana!
Türkçesi: Meline Anumyan
Türkçeye çeviren: Meline Anumyan
Leave a Reply