Nersesyan Okulu (1855-1938)
Kınalıada’da oturan Ermenilerin sayısı çoğaldıkça, ilkokul düzeyinde bir okulun adada açılması zorunluluğu doğar. 1855’te açılan ve anasınıfı ile ilkokul kısımlarını içeren bu okulun ismi Nersesyan olur. İlk müdür Şuşan Solakyan’dır. Daha sonra 26 Ağustos 1892’de okulun Türkçe ve Ermenice öğretmenliğine Hayrabed Şnorhkyan Efendi getirilir. Fransızca öğretmenliğine ise Adrine Daniloğlu atanır. Kurulduğu günlerde okulun, anasınıfından başka üç tane ilkokul sınıfı vardır. Okulun başlıca gelir kaynağı sahilde bulunan, okul mütevellilerinden birinin 1890-1892 arasında yenilettiği cemaate ait eğlence mekânıydı.
1894 depreminde Nersesyan Okulu da Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi ile birlikte yıkılır ve okulun gelir kaynağını sağlayan mülklerin büyük kısmı kullanılamaz hale gelir. Kilise ve okul kapanır. Yıkılma tehlikesi arz eden binalar boşaltılır ve terk edilir. Okulun akarları içinde yer alan eskiden kiliseye ait, şimdinin karakolu, manav dükkânı, hamam ve diğer dükkânlar da yıkılır. Allahtan, adalı Ermenilerin bağışları ve Patrikliğin yardımları sayesinde 500 altın lira toplanır ve bazı binalar yeniden ayağa kaldırılır.
Elde edilen belgelerden, bir dönem Ermenilerin yanı sıra Türk öğrencilerin de Nersesyan Okulu’nda öğrenim gördükleri anlaşılmaktadır. Türk öğrenciler de çoğunlukla Ermenilerin oturduğu adada Ermenice öğrenmiş ve dersleri takip etmekte zorlanmamaktaydılar.
Harabe halindeki okulun binası zamanla 1911 yılında yeniden elden geçirilir. 1917’de ise altı sınıflı bir ilkokul olarak 150 öğrenciyle çalışmaya başlar. Öğrencilerin bir kısmı diğer adalardan Kartal ve Pendik’ten gelmektedirler. Minas Çeraz, Bayan Amber, Hovhannes Yazıcıoğlu, Hagop Nigoğosyan, Harop Noradungyan, Sarkis Taşçıyan, Dikran Kazazyan gibi ada önde gelenleri çeşitli tarihlerde okula kendi arsalarını vakfetmiş ve bağışlarıyla yardımcı olmuşlardır.
Nersesyan Okulu, 1919’da çevresindeki birçok binayla birlikte bu kez de bir yangına kurban gider. Bunun üzerine Dikran Kazazyan isimli kişi, yalnız yaşadığı Saki Bey Sokağı ile Köşklü Sokak arasında kalan, 11 odadan oluşan bahçeli ahşap evini okul niyetine kullanılması için cemaate bağışlar. Ancak 1929 sonbaharında vuku bulan yeni bir yangın, çevredeki birçok binayla birlikte okulu da kül edip kullanılmaz hale getirir. Adalı Ermeniler, yine yılmazlar ve okulu yenileyip Halacyan Efendi’yi de müdür tayin ederek 18 Mart 1932’de yeniden açarlar. Okul bu binada 1938’e değin faaliyetine devam eder ve ardından nihai olarak kapanır. Böylece bu eğitim yuvamız da diğer okulların yanı sıra tarihe intikal etmiş olur.
Devamı var.
Kaynak: Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi
“Agos”, Sayı: 797
Leave a Reply