Sünik, Büyük Hayk’ın dokuzuncu vilayetidir. Batı ve kuzeybatıda Ayrarat, kuzeydoğu ve doğuda Artsakh, güney ve güneydoğuda ise Vaspurakan’a sınırdaştı. Sünik’in ilçeleri Yerncak, Çahuk, Vayots Dzor, Gehğarkunik, Sodk, Ağaheçk, Dzğuk, Haband, Bağk, Çork, Arevik ve Kovsakan’dır.
M.Ö. I. binyıllarda Sünik bölgesinde yaşayan kabileler VIII. yüzyıl başından itibaren Urartu Devleti’nin siyasi etki alanına girmişlerdir. Urartu hükümdarları, Sünik bölgesinde yapılandırma çalışmaları yürüterek kaleler ve şehirler inşa etmiş, kanallar açmışlardır. M.Ö. VI. yüzyıl başında Sünik bölgesi Ermeni Yervanduni Krallığı’na, M.Ö. V.-IV. yüzyıllarında ise Akemenik İran’ın 18. Satraplığına dâhil edilmiştir.
M.Ö. IV. yüzyıl sonlarında, Yunan-Makedon istilası sonunda Sünik bölgesi, bağımsızlığını tekrar elde etmiş olan Ermeni Yervantuni Krallığı, M.Ö.189 yılında ise Artaşesyanlar’ın Büyük Hayk Krallığı’na dâhil olmuştur. Arşakuniler’in Büyük Hayk’ta hüküm sürmesi esnasında Sünik beyliği vücut bulmuştur. Sünik beyliği, Büyük Hayk’ın en güçlü mülkü idare birimlerinden biri olmuş, önemli görevler yürütmüş, Ermeni ordusunun doğu kanadının komutanları olmuş ve belli bir dönem Ağdznik bdeşkhliği (beylerbeylik) koltuğuna sahip olmuşlardır.
Büyük Hayk Krallığı’nın 387 yılındaki bölünmesinden sonra Sünik, Sasani İran’ın yönetimi altında kalmıştır. 440 yılında, Sünik prensi Vasak Süni, Ermenistan’ın marzpanı (vasal) tayin edilmiştir. Vasak Süni’nin, Vardan Mamikonyan liderliğindeki Persler’e karşı yürütülen isyan esnasında Pers Devleti’yle işbirliği yapmasına rağmen, Sünik halkının büyük bölümü kurtuluş savaşına katılmıştır.
571 yılında Sünik, Ermenistan marzpanlığı (vasallık) bünyesinden çıkartılıp, özerk “şehir” olarak Atrpatakan’a bağlanmıştır. Arap akınlarına kadar bu idari şekil korunmuştur. VIII. yüzyıl başlarında, Arap yönetimi esnasında Sünik, Armenia bölgesine dâhil edilmiştir. Arap yönetimi esnasında Sünik beyliği varlığını korumaya muvaffak olmuş, hatta hissedilir derecede güçlenmiş, feodal ilişkileri gelişmiştir. 826-827 yılları arasında Hürrem orduları Bağk ve Geğarkunik bölgelerinde kokunç yıkımlara yol açmış, halkı kırmışlardır.
Bagratuni Ermeni Krallığı zamanında Sünik beyleri bu krallığa dâhil olmuşlardır. X. yüzyılın 70-80’li yıllarında Sünik’in siyasi merkezi adım-adım güneye kayarak beylerbeylik Bağk yöneticisi I. Smbat’a geçmiştir. 987 yılında Smbat, Sünik’i krallık ilan etmiştir.
1103 yılında Sünik’in başşehri Kapan, Selçuklular tarafından yıkıma uğramıştır. 1170 yılında Sünik Krallığı ortadan kalkmıştır. XIII. yüzyıl başlarında Zakaryan prensleri yönetiminde Sünik, Selçukluların elinden kurtarılmıştır. Sünik’te iki yeni prenslik sülalesi kurulmuştur Orbelyanlar ve Khağbakyanlar. 1230 yılında bu iki sülale Moğol egemenliğini tanımışlardır.
1720’li yıllarda Sünik Ermeni toplumu İran egemenliğine karşı ayaklanmıştır. İsyanın elebaşısı Davit Bey güney Sünik’i kurtararak özerk bir devletin temellerini atmıştır. Davit Bey, 1725–27 yıllarında Sünik’i işgal etmeye yeltenen Osmanlı ordusuna karşı da başarılı savaşlar yürütmüştür. 1730’da isyan hareketi sönmeye yüz tutmuş, 1826–28 Rus-İran savaşından sonra ise tüm Sünik bölgesi Rusya’ya bağlanmıştır.
