Cılmar

Cılmar, Cığmar, Caylamar. Korçayk Eyaleti’nin Çahuk bölgesinde bulunan kale. Tarihçi Tovma Ardsruni’ye göre M.Ö. II. yüzyılın ilk yarısında Korduk prensesi Caylamar tarafından kurulmuştur. Vaçe Ardsruni’nin oğlu Sahak, Caylamar’ın kızı Anuş’la evlenerek Cılmar’ın sahibi olur. Sahak Ardsruni’nin oğlu Aşot’un ölümünden sonra Cılmar, Arşavir Ardsruni’nin oğlu Hamas’a geçer. Daha sonra, IX. yüzyıla kadar Cılmar, Vaspurakan Ardsruni’lerinin önemli bir askeri karakolu olmuştur. Arap ordu komutanı Buğa, IX. yüzyıl ortalarında, binlerce kayıp vererek Cılmar’ı işgal eder. Kısa zaman sonra II. Aşot Ardsruni’nin kardeşi Gurgen, Arap muhafız birliğini yok ederek Cılmar’ı kurtarır. Ardsruni’lerin göçü ve Selçuk-Tatar istilâları sonunda Kürt aşiretler zaman içinde Cılmar’a yerleşip üstünlük sağlarlar. Geç ortaçağda Cılmar, Kürtçe ve Türkçede deforme olarak Culamerk, Çulamerk veya Çölemerik olarak adlandırılmıştır. XX. yüzyıl başında Cılmar, Van Vilayeti’nin Hakkâri Sancağı’nın Culamerk (Çölemerik) Kazası’nın merkeziydi.

Küçük Ermeni Ansiklopedisi, 4. Cilt, Yerevan, 2003.