Berkri. Büyük Hayk’ın Vaspurakan Eyaleti’nin Arberani bölgesinde, Van’ın 77 km. kuzeydoğusunda bulunan şehir. Gnuni beylik sülalesinin bırakıtsal mülkü. Berkri, Büyük Hayk’ın 387 ve 591 yıllarındaki bölünmeleri neticesinde Sasani İran, VIII.-IX. yüzyıllarında ise değişik Arap aşiretleri tarafından işgal edilmiştir.
Beylerbeyi Aşot Bagratuni 880 yılında Berkri’yi kurtarmıştır. IX.-XI. yüzyıllarda transit ticaret merkezi (kale-şehir olarak kayıtlara geçmiştir) olmuştur. 1021’de şehir Bizans İmparatorluğu, 1054’te ise Selçuklular tarafından ele geçirilmiştir. 1100 yılında Şah-i Armenler emirliğine bağlanmış, 1231’de Moğollar, XVI. yüzyıl başında ise Osmanlılar (Van Vilayeti’ne bağlanmış, Berkri-Abağa Sancağı’nın merkezi olmuştur) tarafından işgal edilmiştir.
XIX. yüzyılın ilk yarısına kadar yarı-özerk Kürt hükümetliğinin merkezi olmuştur. Han sarayı, hamam, kervansaray vs. Berkri’nin yüksek, büyük taşlardan örülü beşgen kalesinin içinde bulunmaktaydı.
XX. yüzyıl başında şehrin nüfusu 3100 (2100’ü Ermeni) kişiydi. Ermeniler tarım, hayvancılık, zanaatlar ve ticaretle uğraşmaktaydı. Ermenilerin bir kilisesi (Surb/Aziz Astvadsadsin) ve bir okulu vardı. Ter Huskan Vordi Manastırı da Berkri yakınlarındaydı. Ermenilerin bir kısmı 1915 Soykırımı esnasında katledilmişler, kurtulabilenler farklı ülkelere sığınmışlardır. Berkri ismi Muradiye olarak değiştirilmiştir.
Küçük Ermeni Ansiklopedisi, I. cilt, Yerevan, 1990.
Leave a Reply