Nıpırkert, Martirosats Kağak, Dsopats Kağak. Nıpırkert bölgesinde bulunan şehir. Kağirit (Batmansu) Nehri’nin sağ kolu olan Nıpırkert (günümüzde Farginsu veya Silvan) Deresi kıyısında, Amid’in (Amit, Diarbekir, Diyarbakır) yaklaşık 80 km. kuzeydoğusunda bulunmaktaydı. Arme-Şubria ülkesinin Nihiriani başkentiyle özdeşleştirilmektedir. Ermenistan’ın 387 yılındaki bölünmesiyle Roma İmparatorluğu’na geçmiştir. V. yüzyılın ilk yarısında inşa edilmiş olan surlar, imparator I. Jüstinyen tarafından genişletilip çift sıra ön-surlarla donatılmıştır (şehir, imparator Jüstinyen’in şerefine, kısa süreliğine Jüstinyenupolis olarak adlandırılmıştır). Arap egemenliğinden sonra (VII. yüzyılın ilk yarısı) şehir Miyafarkin, Muharkin vs. olarak anılmıştır.
Nıpırkert, XVI. yüzyılda Osmanlılar tarafından ilhak edilip Diarbekir Vilayeti’nin Miyafarkin Sancağı’nın (XX. yüzyılda Sılivan Kazası) merkezine dönüştürülmüştür.
Nıpırkert-Miyafarkin, 1914’te, 4200’ü Ermeni olmak üzere 9 binin üzerinde nüfusa sahipti. Süryaniler de şehir nüfusunda önemli bir yer tutmaktaydı. Ermenilerin 2 kilisesi (Surb Sargis ve Surb Stepanos) ve okulları vardı. Genelde zanaatlar (dokumacılık, şalcılık), ticaret ve bağcılıkla uğraşıyorlardı.
V. yüzyılda inşa edilmiş olan Surb (Aziz) Martirosats (metropolit Surb Maruta’ya atfedilmektedir) ve Surb Astvadsadsin bazilik kiliseleri, kale surları ve burçların yıkıntıları ile acem camii şehirde hâla korunmaktaydı.
Nıpırkert-Miyafarkin Ermenileri 1915’te tehcir edilip katledilmişlerdir.
Nıpırkert, günümüzde Silvan olarak adlandırılıp Diarbekir sınırları içinde bulunmaktadır.
Küçük Ermeni Ansiklopedisi, IV. cilt, Yerevan, 2003.
Leave a Reply