Osmanlı İmparatorluğu’nda, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Ermeni halkına karşı işlenmiş olan katliamlar, Ermeni Soykırımı olarak değerlendirilir. Bu kırımlar, Osmanlı İmparatorluğu’nun çeşitli bölgelerinde jöntürk yönetimi tarafından gerçekleştirilmiştir.
Bu olaylara yönelik uluslararası ilk tepki, Fransa, Rusya ve Büyük Britanya tarafından Mayıs 1915 tarihinde verilen nota olmuştur. Bu notada Ermeni halkına karşı gerçekleştirilen vahşet, “insanlığa ve medeniyete karşı işlenen suç” olarak nitelenmiştir. Taraflara göre yapılan suçun sorumlusu Türk hükümetiydi.
Ermeni Soykırımı Neden İşlendi?
Birinci Dünya Savaşı başladığında, zayıflamış olan Osmanlı İmparatorluğu’nu parçalanmaya karşı korumaya çalışan İttihatçı yöneticiler, Pantürkizm politikasını benimsemiştir. Türkçülük fikrine istinaden, büyük bir Türk İmparatorluğu’nun kurulması öngörülüyordu. Bu imparatorluk Çin’e kadar uzanarak Kafkaslar’ı ve Orta Asya’nın Türki dillerle konuşan tüm halkaları içine alacaktı. Bu program, aynı zamanda tüm milli azınlıkların türkleştirilmesini de öngörmekteydi. Ermeni halkı, bu programın hayata geçirilmesinde en büyük engel olarak algılanıyordu. Tüm Ermenilerin Batı Ermenistan’dan tehcir edilmeleri kararı, daha 1911 yılının sonlarında kabul edilmekle beraber jöntürkler, Birinci Dünya Savaşı’nı bu kararı gerçekleştirmek için iyi bir fırsat olarak kullandılar.
Ermeni Soykırımı Esnasında Kaç Kişi Öldürüldü?
Birinci Dünya Harbi arifesinde Osmanlı İmparatorluğu’nda iki milyonu aşkın Ermeni yaşamaktaydı. 1915-1923 yılları arasında bir buçuk civarında Ermeni öldürüldü. Kalan yarım milyonu ise dünyanın çeşitli ülkelerine sığındı.
Soykırımın İşlenim Mekanizması
Soykırım, insanların kolektif varlıklarına son vermek amacıyla organize edilen imhalardır. Dolayısıyla, soykırım işlemek için hazırlanmış bir program ve bunu gerçekleştirebilecek bir iç mekanizma gerekmektedir. İşte bu mekanizma yüzünden soykırım bir devlet suçu olarak kabul edilir, zira benzer bir siyaset gerçekleştirmek için gereken vasıtalar, sadece devletin elinde vardır. 24 Nisan 1915 tarihinde (başlıca Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti Konstantinopolis’te) başlayan tutuklamalar ve bunlara müteakiben yüzlerce Ermeni aydınının yokedilmesiyle, Ermeni halkının imhasının ilk aşaması başlamıştır. Daha sonra dünyaya dağılmış olan Ermeniler, 24 Nisan’ı Ermeni Soykırım Kurbanlarını Anma Günü olarak kabul etmişlerdir.
Ermeni sorununun “nihai çözümünün” ikinci aşaması, sayıları 300 bin civarında olan Ermeni erkeğin Osmanlı ordusuna seferber edilmesi oldu. Askere alınan Ermeniler, daha sonra silahsızlandırılıp Türk askerleri tarafından katledilmişlerdir.
Soykırımın üçüncü aşamasında Ermeni kadın, çocuk ve yaşlılar öldürülmüş veya Suriye çöllerine sürülmüşlerdir. Ermeni tehciri esnasında yüzbinlerce kişi, Türk askerleri, polisler ve Kürt çeteleri tarafından katledilmiştir, kalanlar ise açlık ve çeşitli hastalıklardan dolayı hayatlarını kaybettiler. Binlerce kadın ve çocuk, şiddete uğradı. On binlerce Ermeni, zorla müslümanlaştırıldı.
Ermeni Soykırımının son aşaması ise, Türkiye hükümetinin, Ermeni ulusuna karşı kendi vatanında gerçekleştirmiş olduğu kitlesel sürgün ve imhanın inkârıdır.
Leave a Reply