Selahattin Soro
Azerbaycan ve Ermenistan arasında Dağlık Karabağ sorunu 1988 yılına kadar gitmektedir. 1923-1929 yılları arasında Kurdistan’a Sor ya da Kurdistan’a Laçin Özerk Bölgesi, Sovyetler döneminde Kürtlerin de içinde yaşadığı Azeri-Ermeni sınırında bulunan tartışmalı bir coğrafyadır. Sovyetler dağıldıktan sonra Ermenistan 1992 yılında bu bölgeyi denetimine alır. Sonra Ermeniler ve Azeriler arasında günümüze dek süren oldukça kanlı bir çatışma süreci devam edegelmektedir. Her iki taraf karşılıklı olarak birbirlerine çok büyük kayıplar verdirmişlerdir.
İlginç olan, Azeri ve Ermeni’lerin neden bu karmaşık jeopolitik momentte kapışmaya girdikleridir. Doğru, Karabağ sorunu uzun yıllardır çözüm bekleyen ve sürekli çatışma ile gündeme gelen bir sorun fakat mevcut durumda tüm Kafkasya’yı etkileyecek düzeyde bölgesel bir hal alması, sorgulamayı ve üzerinde ciddi ciddi düşünmeyi gerektirmektedir.
Türkiye’nin Azerbaycan’a olan ilgisi herkesin malumu. ‘İki devlet, bir millet’ sloganı Azeri-Türk ortak politik sloganı haline gelmiştir. Türklerin Azeri ilgisi, hatta Kafkas ve Ortaasya ilgisi epey eskilere gitmektedir. Adriyatikten Çin seddine kadar ‘büyük turan’ ülküsü derin Türklüğün en temel düsturu durumundadır. 90’lı yıllarda Azerbaycan lideri Ebulfeyz Elçibey bir darbe ile iktidardan uzaklaştırılınca yerine Haydar Aliyev geldi. Bu duruma Türkiye siyaseti hiçbir zaman razı olmadı. Çiller ve faşist ekibi -dönemin bakanı Ayvaz Gökdemir, turancı Namık Kemal Zeybek, mafya Abdullah Çatlı- Elçibey’i yeniden iktidar yapmak için darbe bile (1995) planlamışlardı.
Azeri toplumu Şii inancı ağırlıkta bir toplum olduğundan Türkçü ve Turancılığa pek sempati ile yaklaşmamaktadır. AKP-Erdoğan siyaseti Çiller’in politikalarından derin dersler çıkararak Azerilere yaklaşmayı esas almıştır. Adeta AKP iktidarı döneminde Azeri toplumu sünnileştirilmiştir. Okullar, ticari ortaklıklar ve diyanet başkanlığı eliyle Azeri toplumu Türk-İslam çizgisine adapte edilmiştir. Bunun sonucunda Suriye ve Rojava DAİŞ, El Nusra savaşında onlarca Azeri terörist savaşın içinde aktif olarak yer almıştır. Hatta Rojava’da Kürtlere saldıran özel Azeri DAİŞ taburları dahi kurulmuştur.
Karabağ’da aniden patlak veren Azeri-Ermeni savaşı bir yönüyle Rusya’nın Suriye zemininde elde ettiği küresel üstünlüğe bir misilleme olarak da okunabilir. Rusya’nın Suriye politikası en çok Erdoğan-AKP siyasetini sıfırlamış, adeta sahadan silmiştir. Türkiye, Rusyanın bölgesel ve küresel hamlelerini hep kendisine karşı yapılmış saymakta ve her alanda Rusya’ya karşı alternatif cephe oluşturmaktadır. Kırım’da ayrılıkçı Tatarları Ruslara karşı desteklerken, Ukrayna’da Rus karşıtı Poroşenko hükümetine destekler. Suriye’de Rus düşmanı DAİŞ-El Nusra, Ahrar’uş Şam vb terör gruplarını desteklerken, Kafkasya’da ayrılıkçı Çeçenleri Ruslara karşı destekler. Şimdi de Azerbaycan’ı Rusların stratejik ortağı Ermenistan’a karşı açıktan destekleyerek adeta Rusya etrafında bir sorun ve kriz ekseni yaratmaya çabalamaktadır. Suriye’de aldığı stratejik yenilginin intikamını Azeri-Ermeni savaşını Rusya’nın burnunun dibinde körükleyerek almak istemektedir. Rusya’yı çatışma ve sorunlarla kuşatarak Suriye zemininde taviz vermeye hatta dize getirmeye çalışmaktadır. Davutoğlu’nun Azerbaycan ziyareti, peşi sıra İlham Aliyev’in Erdoğan ziyareti bir nevi Azeri-Türk diplomasi mekiği biçiminde gelişti. Herkes biliyor ve görüyor ki, bu görüşme ve temaslar hiç de hayra alamet değildi. Ve nihayetinde Rusya hinterlandında yeni bir savaş ve çatışma hattı Rusya’nın aleyhine olacak biçimde hayata geçirilmiş oldu.
Azerilerin, Ermeni askerleri (ki öldürülen ve başı kesilen askerin Ermenistan Êzidî Kürdü olduğu söyleniyor) ve sivilleri öldürme biçiminden DAİŞ ve Türk JİTEM tarzı olduğu anlaşılıyor. Selefist hezeyanlarla dostluk kurduğu Katar’ın enerjisini Suriye üzerinden Türkiye-Avrupa’ya taşıma planları suya düşen Erdoğan-Davutoğlu siyaseti, Hazar enerjisini Karabağ-Nahçıvan-Türkiye üzerinden Turan’cı heyyulalarla Avrupa’ya taşıma planları da duvara toslayacaktır. Öyle görünüyor ki, Azeri-Ermeni kapışması her iki ülke ve bölge ile sınırlı kalmayacaktır. Bu kavgaya odun taşıyanlar yarın odunların ateşini kendi evlerine taşımak zorunda kalabilirler.
http://www.ozgurmedya.org/azeri-ermeni-karabag-catismasi…selahattin-soro-15394.html
Leave a Reply