Dr.med.Sarkis Adam
Ermeni yaşamında Vartavar yortusunun geçmişi Hristiyanlık öncesi eski dönemelere dayanır. Vartavar kutlamaları ve gelenekleri Hristiyanlık döneminde de “İsa Mesih’in Suret Değiştirme Yortusu-İzzet Yortusu” adıyıla devam etmiş, süreklilik kazanmıştır. Bu yortu genellikle Paskalya Bayramı’ndan 98 gün sonra 28 Haziran-1 Ağustos tarihleri arasında kutlanır. Bu tarih 2015 tarihli sene için 12 Temmuz 2015 Pazar gününe rastlamaktadır.
Vartavar yortusu, Ermeni dünyasında en çok inanç gezisi yapılan ve halk tarafından özel ilgi gösterilen ve çok sevilen, dini ayinlerle ve çoşkulu törenlerle kutlanan yortulardan biridir.
Bu yortunun kendine özgü halk alışkanlıkları ve gelenekleri vardır. Örneğin insanların birbirlerini ıslatma, su, çeşme veya su kaynakları çevresinde su oyunları oynamak, güverçin uçurmak, birbirlerine gül hediye etmek, birbirlerinin üstüne gül suyu dökmek, inanç gezisi yapmak, adak yapmak gibi.
Geçmişte Ermeni yaşamında, Vartavar gecesinde ”Suların Çoğaldığına” ve bu çoğalma anını gören kişinin tüm istek ve hayallerinin gerçekleşeçeğine inanırlırdı. Bu nedenle Vartavar arifesi Cumartesi günü halk çeşmelere, su arklarına, göllere, su kaynaklarına, nehir kenarlarına, dağlardaki su kaynaklarına koşar orada konaklar. Vartavar günü ”Suların Çoğalmasını” veya Nehirlerin Taşmasını, veya Çağlayanların Gürlemesini beklenir, adaklar yapılır, isteklerinin gerçekleşmesi için dualar okunurdu.
Vartavar’da Ermeni yaşamında bir bayram geleneği olan ”İnanç Gezisi” öncesi hazırlık döneminde ev halkı seferber olur, hanımlar ”İnanç Gezisi”i hazırılığı başlar, çeşitli özel bayram yemek ve tatlıları hazırlar, inanç gezisi için beraberlerinde götürlerdi.
İnanç gezisinde konaklama genellikle su kaynağına yakın olan yüksek dağlarda, su ve manastır çevresi dağlık alanlarda yapılır, hedefe çıplak ayakla yüreyerek ulaşılırdı. Gece, dağ tepelerinde veya nehir kıyılarında geçirilir, orada gecelenir, sabaha kadar “Aravod Luso” (Sabah Işığı), “Zartir Park İm” (Uyan Şerefim) gibi ilahiller ve şarkılar okunur, ”Suların Bollaşması ” veya ”Nehirlerin Taşması” beklenir, dilek ve arzuların gerçekleşmesi için dualar okunur, adaklar yapılır, bağışlar yapılırdı. Ertesi gün eve dönülür, yortu, ziyafet ve çoşkulu törenlerle kutlanır.
Gelenkelere göre eskiden nasıl Üzüm kutsanmadan asla yenmezdi, aynı zamanda Vartavar yortu zamanı gelmeden de ”Elma” yenmez, Vartavar zamanı törenlerle ”Senenin İlk Elması” yenirdi, bu nedenle Batı Ermenistan’ın bazı Ermeni yerleşim yerlerinde Vartavar yortusuna ”Elma Bayramı” da denirdi.
12 Temmuz 2015 Pazar günü Ermeni dünyası dini ayinlerle ve törenlerle çoşku ve sevinç içinde birbirlerini ıslatarak Vartavar yortusunu, dini adıyla İsa Mesih’in Suret Değiştirme ve İzzet Yortusunu kutlayacak. Bu gün aynı zamanda ”Vart, Vartavar, Vartanuş, Vartiter, Vartuhi, Varteres, Vartkes, Varteni, Nıvart, Lusavart,
Varsenig, Roza, Bayzar’ların isim günüdür. İsim günleri kutlu ve dilekleri gerçek olsun.
Akunq.net
Leave a Reply